Mae ffermwyr o Geredigion, Caerfyrddin a Sir Benfro wedi tynnu sylw at bryderon y diwydiant, gan gynnwys dyfodol polisi amaethyddol Cymru a TB, mewn cyfarfod gyda Cefin Campbell, yr Aelod Senedd ar gyfer Canolbarth a Gorllewin Cymru.

Croesawyd pawb i’r cyfarfod gan Meirion Rees, aelod o Undeb Amaethwyr Cymru, sy’n ffermio mewn partneriaeth â’i rieni, Val a Meurig Rees ym Mhenrallt Meredith, Ffynnon-groes, Eglwyswrw. 

Dechreuwyd y busnes ffermio teuluol gan rieni Meirion, Val a Meurig, dros 40 mlynedd yn ôl. Yn fferm laeth yn wreiddiol, ac wedi i’r teulu orffen godro tua 20 mlynedd yn ôl, bu’r teulu’n cadw gwartheg sugno a defaid.

Aeth Meirion i'r Brifysgol yng Nghaerdydd i astudio peirianneg sifil a threuliodd 10 mlynedd yn gweithio ar wahanol brosiectau peirianneg ym mhob rhan o'r wlad. Fodd bynnag, roedd bob amser yn cadw diddordeb yn y fferm ac yn helpu pan allai. Wyth mlynedd yn ôl symudodd yn ôl i'r fferm yn llawn amser.

Nid yw'r teulu bellach yn cadw gwartheg eu hunain oherwydd y broblem TB yn yr ardal. Maent yn gofalu am 650 erw ynghyd â hawliau tir comin ac yn canolbwyntio ar ffermio defaid, gan gadw 2,000 o ddefaid magu Mynydd Cymreig.

Wrth siarad â Cefin Campbell am ddyfodol polisïau amaethyddol, pwysleisiodd Meirion Rees, er bod darparu nwyddau cyhoeddus yn rhan o’r ateb o ran cynllun cymorth amaethyddol yng Nghymru yn y dyfodol, rhaid darparu sefydlogrwydd a sicrwydd i ffermydd teuluol, cefnogaeth ar gyfer cymunedau gwledig a swyddi Cymru a hwyluso amaethyddiaeth gynaliadwy hefyd.

Mae Undeb Amaethwyr Cymru (UAC), mewn cydweithrediad â’r DPJ Foundation a heddluoedd ledled Cymru, yn rhoi sylw i’r cynnydd mewn cam-drin domestig yn ein cymunedau ers i gyfyngiadau Covid 19 ddod i rym llynedd.

Mae yna lawer o sgileffeithiau yn deillio o gam-drin domestig, gan gynnwys datblygu gorbryder, iselder a chyflyrau iechyd meddwl eraill, ac ymrwymodd UAC i gadw'r sylw ar faterion iechyd meddwl cyhyd â'i fod yn parhau i fod yn broblem yn ein cymunedau gwledig, ac mae'r 12 mis diwethaf wedi bod yn anodd i lawer.

I lawer o bobl, nid yw'r cartref yn lle diogel ac mae cyfyngiadau Covid-19 wedi cynyddu'r unigedd a ddioddefir gan lawer, sy'n aml yn cael ei waethygu yn ein cymunedau gwledig. Mae hefyd wedi bod yn anoddach i ddioddefwyr cam-drin domestig i ofyn am gymorth ar adeg pan mae nifer yr achosion o gam-drin domestig wedi cynyddu, sydd hyd yn oed yn fwy dwys yn rhai o'n cymunedau gwledig ynysig.

Yn ôl yr Arolwg Troseddau ar gyfer Cymru a Lloegr rhwng Mawrth 2020 a 2021, bu twf o 7% yn y troseddau cam-drin domestig a gofnodwyd gan yr heddlu ond mae gwasanaethau cymorth wedi gweld cynnydd mwy, gyda llawer o ddioddefwyr ddim yn ceisio cyfiawnder trwy'r system cyfiawnder troseddol. Mae Cymorth i Ddioddefwyr wedi gweld cynnydd o 12% yn nifer yr achosion cam-drin domestig a gyfeiriwyd ac mae llawer o elusennau fel y DPJ Foundation wedi gweld cynnydd mewn galwadau ynghylch cam-drin domestig dros yr amser hwn.

Mae disgyblion ysgolion cynradd o bob rhan o Gymru yn cael eu gwahodd i gymryd rhan mewn cystadleuaeth i ddylunio cerdyn Nadolig ar y thema ffermio ar gyfer cystadleuaeth cardiau Nadolig UAC.

Mae UAC yn gofyn i blant rhwng pedair ac 11 oed i ddylunio golygfa amaethyddol Nadoligaidd ar gyfer ei chardiau Nadolig, a fydd yn cael eu gwerthu i godi arian ar gyfer elusen yr Undeb sef y DPJ Foundation.

Dywedodd Llywydd UAC Glyn Roberts: “Caiff y gystadleuaeth ei rannu’n ddau gategori - yr ymgeiswyr Cymraeg a’r ymgeiswyr Saesneg. Gall y plant ddefnyddio unrhyw gyfrwng i greu eu cardiau, megis creonau, pensiliau lliw, peniau blaen ffelt neu baent i dynnu’r llun, ac mae’n rhaid defnyddio dalen A4 o bapur a’i e-bostio atom ar ffurf jpeg.

Mae Undeb Amaethwyr Cymru a Gwasanaethau Yswiriant FUW yn edrych ymlaen at groesawu aelodau a chwsmeriaid i Sioe Brynbuga ar ddydd Sadwrn 11 o Fedi.

Bydd y digwyddiad, sy'n un o’r ychydig rai i’w cynnal eleni, yn digwydd ar Faes Sioe Brynbuga, Gwernesni, Brynbuga ac mae'n addo bod yn ddiwrnod prysur a llwyddiannus i ddathlu'r gorau o fywyd ffermio a gwledig Sir Fynwy.

Dywedodd Swyddog Gweithredol UAC Sir Forgannwg a Gwent, Sharon Pritchard: “Rydym yn edrych ymlaen yn eiddgar i groesawu ffrindiau, teulu, aelodau, cwsmeriaid Gwasanaethau Yswiriant FUW a phawb sydd am ddarganfod mwy am yr Undeb i’n pabell ar y diwrnod. Rydym yn falch o allu cefnogi'r digwyddiad hwn, cwrdd â phobl yn bersonol ac rydym yn obeithiol bod digwyddiadau fel hyn yn arwydd o bethau’n dychwelyd i normal.”

Bydd Treialon Cŵn Defaid Cenedlaethol Cymru yn cael eu cynnal ar fferm Sandilands, Tywyn, Gwynedd rhwng 24 a 26 Awst 2021 - ac mae grŵp UAC yn gyffrous i ymuno â’r digwyddiad sy’n cael ei gynnal ar fferm aelod o’r Undeb, Geraint Owen. Mae Mr Owen yn hen gyfarwydd a chynnal digwyddiadau o'r fath, ar ôl cynnal y Treialon Cŵn Defaid Rhyngwladol yn 2016.

Bydd UAC yn cael ei chynrychioli gan gangen Meirionnydd a Gwasanaethau Yswiriant FUW Cyf ac mae pawb yn edrych ymlaen at groesawu aelodau a'r rhai sy'n cystadlu yn y Treialon Cŵn Defaid i'r stondin. 

Gwelodd bron i 1000 o wylwyr sgwrs rhwng dau bersonoliaeth chwaraeon eithafol o’r radd flaenaf mewn digwyddiad rhithiol arbennig a drefnwyd gan sefydliad cryfder meddwl cefn gwlad yn ddiweddar.

Y gŵr lleol sy’n dal teitl Cneifiwr Peiriant Gorau’r Byd, Richard Jones o Glyndyfrdwy a'r rhedwraig antur eithafol a chyflwynydd teledu, Lowri Morgan rannodd eu profiadau nhw gyda'i cynulleidfa rithiol dan law’r darlledwr profiadol Nic Parry yn Stad y Rhug yn ddiweddar.

Nerth Dy Ben*, sefydliad gaiff ei redeg gan wirfoddolwyr sy'n ceisio rhoi llwyfan i unigolion rannu profiadau cadarnhaol yn y Gymry wledig drefnodd y digwyddiad i rannu'r dygnwch, y dyfalbarhad a'r nerth meddyliol sydd eu hangen ar unigolion i gyflawni heriau corfforol.