[caption id="attachment_7530" align="alignleft" width="300"]
Ffermwyr Meirionnydd yn pwysleisio’r pwysigrwydd o fynediad masnach di-dariff i’r farchnad.[/caption]
Yn ddiweddar daeth ffermwyr Meirionnydd ynghyd i ddangos pwysigrwydd ffermio yn y sir ac i rannu syniadau a phryderon am y diwydiant yn sgil yr ansicrwydd sy’n deillio o benderfyniad y DU i adael yr Undeb Ewropeaidd.
Roedd AC Llafur dros Ganolbarth a Gorllewin Cymru y Farwnes Eluned Morgan hefyd yn bresennol yn Esgairgyfela, Aberdyfi, sy'n cael ei redeg gan Dewi Owen a'i wraig Meinir.
Roedd yr ymweliad yn gyfle i drafod pwysigrwydd mynediad parhaus i'r farchnad sengl a dywedodd ffermwyr eu bod yn ofni'r posibilrwydd o wynebu tollau wrth allforio cynnyrch i'r UE, yn ogystal â'u pryder am ba gymorth bydd ar gael i amaethyddiaeth unwaith y bydd y DU yn gadael yr UE.
Mae fferm cynrychiolydd Pwyllgor Cyllid a Threfn Undeb Amaethwyr Cymru Dewi Owen yn ymestyn i oddeutu 280 erw ac yn cadw 400 o ddefaid Mule Cymreig a 10 o wartheg Charolais pur. Dywedodd Mr Owen: “Mae mynediad di-dariff i farchnadoedd yr UE yn hanfodol, yn enwedig i’r sector defaid Cymreig ac rydym wedi atgyfnerthu’r neges honno wrth gyfarfod ag Eluned Morgan yma ar y fferm.
Mae UAC wedi ac yn mynd i barhau i bwysleisio y dylai allforion ar ôl-Brexit i'r DU fod yn unol â’r un safonau amgylcheddol ac iechyd anifeiliaid, a dylai unrhyw gytundeb sy'n caniatáu mynediad rhydd i farchnadoedd y DU ar gyfer cynnyrch amaethyddol yr UE gynnwys cymorth ariannol i gynhyrchwyr y DU sy'n cyfateb i'r gefnogaeth sy’n cael ei dderbyn gan ffermwyr yr UE.
[caption id="attachment_7531" align="alignright" width="300"]
(ch-dd) Meinir Owen, Eluned Morgan a Dewi Owen.[/caption]
"Mae'n gwbl hanfodol bod llywodraethau hefyd yn cefnogi bwyd a ffermio yn y DU drwy eu polisi caffael eu hunain, a thrwy sicrhau bod rheolau cystadleuaeth yn ffafriol yn hytrach na’n anfantais i ddiwydiannau’r DU."
Wrth drafod masnach pwysleisiodd aelodau UAC bod aelodaeth o’r undeb dollau wedi diogelu amaethyddiaeth rhag allforion bwyd o wledydd oedd ddim yn rhan o'r Undeb Ewropeaidd, cynnydd yn y gystadleuaeth o gynnyrch yr Aelod Wladwriaethau eraill, a mynediad rhydd i farchnadoedd yr UE - i gyd o fewn fframwaith cymorth fferm unigol a system o reolau cyffredin.
Dywedodd Swyddog Gweithredol UAC Sir Feirionnydd Huw Jones: “Trafodwyd ymhellach cysylltiadau masnach posib yn y dyfodol gyda gweddill y byd mewn cyfnod ôl-Brexit a’r perygl o weld cystadleuaeth gynyddol oddi wrth economïau mwy sydd â safonau iechyd anifeiliaid, diogelwch bwyd ac amgylcheddol is.
“Yr hyn sy’n achosi’r mwyaf o bryder i’n ffermwyr yw’r cynigion gan uwch wleidyddion ar draws y sbectrwm gwleidyddol i gynyddu’r allforion o fwydydd rhatach o wledydd sydd â safonau amgylcheddol, iechyd anifeiliaid, ac mewn rhai achosion, hawliau dynol is na beth sy’n ofynnol yn y DU.”
Pwysleisiodd aelodau’r Undeb, nid yn unig y byddai polisïau o'r fath yn cael effaith andwyol ddifrifol ar amaethyddiaeth y DU a chymunedau gwledig fel y rhai sydd ym Meirionnydd, ond byddai hefyd yn arwain at gynnydd cyffredinol yn nirywiad amgylcheddol a gostyngiad mewn safonau lles anifeiliaid – mae gan etholwyr y DU farn gref ar y ddau fater yma.
Ychwanegodd Mr Jones bod yna bryder gwirioneddol am golli marchnadoedd cyfandirol agos a cymharol gefnog, ac yn realistig i ba raddau y gall y rhain gael eu disodli gan farchnadoedd sy'n ymhellach llawer i ffwrdd, o ystyried y costau, logisteg a realiti o gael mynediad tebyg i ddewis arall, sy’n farchnadoedd pellach.
"Ar y wyneb, mae ffigurau cydbwysedd masnach yn awgrymu y gall gadael ardal masnach rydd yr UE fod o fudd i rai cynhyrchion trwy gael gwared ar gynnyrch sy’n cael ei fewnforio. Fodd bynnag, gallai manteision o'r fath ond gael eu gwireddu os oes yna gefnogaeth wleidyddol i bolisïau masnach sy'n lleihau mewnforion o bob gwlad arall.
"Mae cynhyrchu tymhorol yn cymhlethu'r manteision posib ac i ba raddau mae sectorau yn dibynnu ar allforio rhai mathau o gynnyrch a thoriadau ('chwarteri') sydd ddim yn apelio i gwsmeriaid y DU er mwyn cydbwyso carcas a gwerth cynnyrch.
Mae hyn yn bryder penodol ar gyfer y sector defaid yng Nghymru, lle mae cynhyrchu yn hynod o dymhorol ac yn cynnwys cyfran sylweddol o ?yn ysgafnach (tua 15 y cant) gyda dim llawer o alw amdanynt yma, gydag allforion i'r cyfandir o doriadau penodol a offal yn gyfrifol am gyfran sylweddol o werth carcas am yr un rheswm," ychwanegodd Mr Jones.
Bu swyddogion yr undeb ac aelodau hefyd yn trafod yr ymgynghoriadau diweddar ar TB mewn gwartheg, NVZ, pwysigrwydd cynlluniau Amaeth-Amgylchedd i sir fel Meirionnydd, y cyfleoedd ar gyfer arallgyfeirio gyda thwristiaeth ac ynni adnewyddadwy, diffyg cyfleusterau prosesu a phwysigrwydd olyniaeth o fewn busnesau amaethyddol.
[caption id="attachment_7532" align="alignleft" width="300"]
Mae mynediad di-dariff i farchnadoedd yr UE yn hanfodol, yn enwedig ar gyfer y diwydiant defaid Cymreig, dywedodd ffermwyr Meirionnydd wrth AC Llafur dros Ganolbarth a Gorllewin Cymru y Farwnes Eluned Morgan yn Esgairgyfela, Aberdyfi.[/caption]
Ar ôl y cyfarfod dywedodd AC Canolbarth a Gorllewin Cymru, Eluned Morgan: "Roedd yn hynod o werthfawr i gwrdd â chynrychiolwyr o UAC cangen Meirionnydd. Maent wedi rhannu eu pryderon gyda mi ynghylch eu hofnau yngl?n â’r diwydiant ôl-Brexit. Rwy’n gobeithio fy mod wedi medru rhoi sicrwydd iddynt fy mod am leisio barn yn y Cynulliad am yr angen i ganolbwyntio ar ddatblygu gwledig a rhan ganolog amaethyddiaeth yn y diwydiant bwyd a diod yng Nghymru sy’n cyflogi dros 220,000 o bobl.”