Ar ddechrau blwyddyn arall, bydd Undeb Amaethwyr Cymru unwaith eto yn cynnal digwyddiadau brecwast niferus ledled Cymru ym mis Ionawr i ddod â phobl ynghyd, a chodi arian tuag at achosion da.

Brecwast yw un o brydau pwysicaf y dydd ac mae’n gyfle gwych i bobl o bob oed a chefndir ddod at ei gilydd a mwynhau plât o gynnyrch safonol wrth rannu eu meddyliau cyn dechrau diwrnod prysur.

Mae’r brecwastau’n rhan o wythnos Brecwast Ffermdy blynyddol Undeb Amaethwyr Cymru - sydd bellach yn ddigwyddiad nodedig yng nghalendr amaethyddol Cymru - gyda 24 o ddigwyddiadau brecwast yn cael eu cynnal ledled Cymru fis Ionawr.

Bydd yr wythnos hefyd yn nodi dwy garreg filltir i Undeb Amaethwyr Cymru, gan ddathlu saith deg mlynedd ers ei sefydlu yn 1955, a phymtheg mlynedd ers i’r digwyddiadau brecwast sirol gael eu treialu am y tro cyntaf yn Sir Gaernarfon yn 2010.

Caiff y brecwastau eu cynnal mewn ffermdai, neuaddau pentref, caffis a marchnadoedd da byw ar hyd yr wythnos, yn ogystal â digwyddiad ym Mae Caerdydd, gan ddod â gwleidyddion a llunwyr polisi ynghyd. Bydd y digwyddiad, a noddir gan Arweinydd Democratiaid Rhyddfrydol Cymru, Jane Dodds AS, hefyd yn cynnwys araith gan y Dirprwy Brif Weinidog ac Ysgrifennydd y Cabinet dros Newid Hinsawdd a Materion Gwledig, Huw Irranca Davies AS.

Bydd yr elw o’r brecwastau yn mynd i gefnogi Ambiwlans Awyr Cymru ac elusennau lleol eraill. Llynedd, cododd wythnos frecwast Undeb Amaethwyr Cymru dros £17,500 tuag at Ambiwlans Awyr Cymru.

Wrth wneud sylw cyn wythnos frecwast dywedodd Ian Rickman, Llywydd Undeb Amaethwyr Cymru:

“O Langefni i Lanarthne, mae’r wythnos brecwast ffermdy yn un o uchafbwyntiau’r flwyddyn, gan roi cyfle i ffermwyr ddechrau'r dydd mewn ffordd gadarnhaol yng nghwmni teulu, ffrindiau a chymdogion, a chodi arian at ein hachosion elusennol.

"Bydd wythnos frecwast eleni hyd yn oed yn fwy arbennig, gyda Undeb Amaethwyr Cymru yn dathlu 70 mlynedd ers ei sefydlu yn 1955. Mae llawer wedi newid dros y saith deg mlynedd diwethaf, yn amaethyddol, yn gymdeithasol ac yn wleidyddol, ond mae ymrwymiad Undeb Amaethwyr Cymru at ein ffermydd teuluol a’n cymunedau gwledig yn parhau’n gadarn.

"Mae pob un ohonom yn edrych ymlaen at ganran dda arall eto. Mae’n deg dweud bod dechrau iach nid yn unig yn dda i galon iach ond hefyd i feddwl iach.”

Ychwanegodd Guto Bebb, Prif Weithredwr Grŵp Undeb Amaethwyr Cymru:

“Gyda dyddiau byr, tywydd llwm a digon i’w wneud ar fuarth y fferm, yn aml gall Ionawr fod yn gyfnod digon heriol i’n ffermwyr. Mae’r wythnos frecwast felly’n cynnig cyfle i bobl ddod at ein gilydd dros bryd o fwyd cynnes, maethlon a chael sgwrs.

"Ar gyfnod anodd i’r sector, rydym yn edrych ymlaen yn arbennig at y digwyddiad yng Nghaerdydd eto eleni – gan sicrhau bod gwleidyddion a llunwyr polisi yn clywed anghenion a gofynion y sector amaethyddol yng Nghymru.”

Mae Undeb Amaethwyr Cymru (FUW) wedi ymateb yn dilyn adroddiadau o achos o glwy’r traed a’r genau (FMD) yn yr Almaen.

Cafodd y clefyd ei ddarganfod mewn byfflo dŵr ar fferm yn Märkisch-Oderland, Brandenburg yn nwyrain y wlad ar 10 Ionawr. Dyma’r achos cyntaf o glwy’r traed a’r genau yn yr Almaen ers bron i 40 mlynedd.

Mewn ymateb i’r achos, mae Llywodraeth y DU wedi cyhoeddi ei bod yn gwahardd mewnforio gwartheg, moch a defaid o’r Almaen wrth iddi gynyddu mesurau i atal clwy’r traed a’r genau rhag lledaenu.

Wrth gyfeirio tuag at y sefyllfa, dywedodd Llywydd Undeb Amaethwyr Cymru, Ian Rickman:

“Bydd newyddion ynghylch yr achos yma o glwy’r traed a’r genau yn yr Almaen yn destun pryder i ffermwyr da byw ledled Ewrop.

"Mae’n anochel y bydd y newyddion yn ailgynnau atgofion o’r effaith bellgyrhaeddol a gafodd y clefyd ar y sector amaeth a chefn gwlad yn ei gyfanrwydd dros ddau ddegawd yn ôl yn 2001, ac yn ein hatgoffa o bwysigrwydd gwiriadau trylwyr ar ein ffiniau er mwyn sicrhau nad yw’r clefyd yn cael ei fewnforio i'r DU.

"Rydym yn croesawu’r camau cychwynnol a gymerwyd gan awdurdodau’r Almaen, ynghyd â phenderfyniad Llywodraeth y DU i wahardd mewnforio gwartheg, moch a defaid o’r Almaen. Byddwn yn cadw llygad barcud wrth i’r sefyllfa ddatblygu, ac yn annog ein ffermwyr i barhau’n wyliadwrus.”

Mae Clwy'r Traed a’r Genau yn glefyd hysbysadwy yn gyfreithiol ac mae’n rhaid rhoi gwybod amdano. Os ydych yn amau ​​bod eich anifeiliaid yn dioddef o glefyd hysbysadwy, rhaid i chi roi gwybod amdano ar unwaith drwy ffonio Llinell Gymorth y Llywodraeth. Mae methu â gwneud hynny yn drosedd.

Y rhif i roi gwybod am achos amheus yw:

03000 200 301 yn Lloegr

0300 303 268 yng Nghymru

“How long would it last?” Those were the questions of December and January. Not even the most ‘disloyal’ of farmers would have ventured to give to the Union more than three months at the outside. Well now, despite the critics, despite the harsh words, and looking back, the Union, despite everything, has thrived and gone from strength to strength.”

Brawddeg agoriadol rhifyn cyntaf erioed Y Tir, a gyhoeddwyd ar Ionawr 1af 1957 - gan gyfeirio at sefydlu Undeb Amaethwyr Cymru yn yng nghyfnos 1955.

Er gwaethaf y newidiadau dramatig ym myd amaeth, cymdeithas a llywodraethu dros y saith degawd diwethaf, mae cefnogaeth Undeb Amaethwyr Cymru i ffermwyr Cymru wedi parhau’n gyson. Yn wir, er gwaethaf y newidiadau a’r heriau parhaus wynebai’r sector, mae’n destun balchder i mi fod gwerthoedd craidd yr Undeb o ddiogelu ein ffermydd teuluol Cymreig yn parhau i fod mor ganolog i’n gwaith heddiw ag yr oedd saithdeg mlynedd yn ôl.

Wrth i ni felly nodi’r garreg filltir bwysig hon yn hanes Undeb Amaethwyr Cymru, edrychaf ymlaen at ymgysylltu ag aelodau a’r sector mewn dathliadau a digwyddiadau ledled Cymru drwy gydol 2025. Bydd hyn yn rhoi cyfle nid yn unig i edrych yn ôl ar stori a llwyddiannau’r Undeb, ond hefyd yn gyfle i ystyried yr heriau a’r cyfleoedd ehangach sy’n wynebu ffermio yng Nghymru’r unfed ganrif ar hugain.

O ystyried yr ansicrwydd a brofwyd yn y sector yn 2024, rwy’n mawr obeithio y bydd 2025 yn rhoi mwy o sefydlogrwydd i ffermwyr na’r 12 mis blaenorol. I’r perwyl hwn, rydym yn croesawu ymrwymiad Llywodraeth Cymru i gynnal terfyn uchaf y Cynllun Taliad Sylfaenol ar £238m fel rhan o’u cyllideb ddrafft ar gyfer 2025-2026. Mae cynnal cyllideb BPS – sy’n parhau i fod mor hanfodol i gynifer o ffermwyr – i’w groesawu, ond mae’n siomedig nad yw’r ffigwr hwn wedi gweld unrhyw godiad eto eleni i ganiatáu ar gyfer chwyddiant, sydd wedi bod yn erydu gwerth ein taliadau BPS, mewn termau real ers dros ddegawd. Ceir cwestiynau hefyd ynghylch sut mae’r cyllid ar gyfer amaethyddiaeth yng Nghymru yn cymharu â’r buddsoddiad blaenorol o raglenni cymorth Ewropeaidd, yn ogystal â sut y bydd cyllid amaethyddol yn cael ei neilltuo fel rhan o strwythur adrannol diwygiedig Llywodraeth Cymru sydd bellach yn gweld Newid Hinsawdd a Materion Gwledig gyda’i gilydd.

Wrth drafod cyllid ffermio, mae’n anochel un o bwyntiau llosg 2025 fydd datganiad Llywodraeth Cymru'r haf hwn ar fodelu taliadau ar gyfer y Cynllun Ffermio Cynaliadwy. Mae Undeb Amaethwyr Cymru eisoes wedi croesawu’r cyfle i gyfrannu i’r gwaith wrth adolygu’r SFS o’r cynigion cychwynnol trychinebus - gan helpu i ddisodli’r gofyniad 10% o goed, tra'n cydnabod pwysigrwydd tir comin a SoDdGA. Fodd bynnag, fel yr ydym wedi’i wneud yn glir o’ch cychwyn, mae’n gwbl hanfodol bod y cynllun yn cael ei ariannu’n ddigonol.

Tu hwnt i gyllid, rydym hefyd yn aros yn eiddgar am ddatblygiadau gan Lywodraeth Cymru ar yr adolygiad NVZs, a gwaith Cynllun Cyflawni’r Rhaglen Dileu TB. Mae’r NVZs a bTB yn cynnig heriau enfawr i gynaliadwyedd ffermydd Cymru, a bydd cydweithio â’r sector yn allweddol i fynd i’r afael â’r problemau amrywiol sy’n deillio o’r ddau fater.

Gan droi at San Steffan, o safbwynt amaethyddol mae llawer o’r trafodaethau diweddar wedi canolbwyntio ar y newidiadau i’r dreth etifeddiant a’r APR yn dilyn Cyllideb mis Hydref. Gyda’r rhwystredigaeth a’r dicter o fewn y sector ynglŷn â’r newidiadau yn parhau i ferwi drosodd, byddwn yn parhau i bwyso ar Lywodraeth y DU i adolygu’r polisi hwn, a’r niwed y gallai ei achosi i ffermydd teuluol a’r sector ffermio yn ei gyfanrwydd.

Ar y ffrynt cartref yma yng Ngurnos, mae Sean a minnau hefyd yn edrych ymlaen at flwyddyn arall yn ffermio mewn partneriaeth, ac rwy’n siŵr y bydd ganddo ddigon o syniadau ffres i symud y busnes yn ei flaen yn dilyn ei daith ddiweddar i Seland Newydd.

Yn ôl yr arfer bydd y tywydd yn chwarae rhan hollbwysig yn ein blwyddyn ffermio a gadewch i ni obeithio y bydd hi’n well na’r llynedd! Mae prisiau’n parhau i fod yn uchel ar gyfer ein cig eidion a chig oen wrth i ni ddechrau 2025 a hir y parhaed hynny! Mae'r defaid yn edrych yn dda wrth i ni ddechrau'r flwyddyn, ond gadewch i ni weld sut mae wyna'n mynd. Mae’n ymddangos yn gymharol dawel yma nawr bod holl loi Wagyu wedi symud ymlaen i’w cartrefi newydd, ac nid oes penderfyniad wedi’i wneud eto ynglŷn â faint y byddwn yn ceisio eu magu eto eleni, ond mwy o newyddion am hynny yn y misoedd nesaf.

Mae llawer wedi newid ers 1955, ond yn y pen draw mae rôl hollbwysig ffermwyr Cymru wrth gynhyrchu bwyd o safon uchel, a chynnal yr amgylchedd yn parhau i fod cyn bwysiced ag erioed o’r blaen. Gyfochr ag aelodau, swyddogion a staff Undeb Amaethwyr Cymru, edrychaf ymlaen at flwyddyn brysur arall, gan barhau i sicrhau bod anghenion a buddiannau ffermydd teuluol Cymru yn cael eu clywed yn glir.

Joyce Owens, ffarmwraig adnabyddus o Lannon, yw enillydd Gwobr Undeb Amaethwyr Cymru Cymdeithas Amaethyddiaeth a Helwyr y Siroedd Unedig 2024, sy’n cydnabod person sydd wedi gwneud Cyfraniad Eithriadol i Amaethyddiaeth yn Sir Gaerfyrddin yn ystod y blynyddoedd diwethaf.

Gadawodd Joyce yr ysgol yn 16 oed, i weithio yn y sector amaethyddol. Dechreuodd ei gyrfa fel derbynnydd i Dalgetty, gan fynd ymlaen i weithio i'r Bwrdd Marchnata Llaeth am ddau ddegawd. Ers hynny mae hi wedi gweithio i Undeb Amaethwyr Cymru Sir Gaerfyrddin fel Cynorthwyydd Gweinyddol ers 23 mlynedd.

Dechreuodd ffermio mewn partneriaeth â’i gŵr Gerallt yn Fferm Lletty, Llannon, ger Llanelli yn 1990 – gan ganolbwyntio ar ddefaid a moch. Dechreuwyd gyda dwy hwch yn rodd gan ei thad-yng-nghyfraith, cyn mynd ymlaen i ddatblygu eu cenfaint o foch Cymreig a Landrace. Dechreuodd eu busnes porc drwy gyflenwi lladd-dy Pwllbach yn Llanelli, cyn mynd ymlaen i gyflenwi cigydd Rob Rattray yn Aberystwyth, ac yn ddiweddarach Siop Fferm Cwmcerrig ger Gorslas, Sir Gaerfyrddin.

Dros y tri degawd diwethaf mae Joyce a Gerallt wedi rhagori wrth ddangos eu moch mewn sioeau amaethyddol lleol a chenedlaethol - hyd at 20 sioe'r flwyddyn.  Ym 1995, mi enillon nhw Brif Bencampwriaeth y moch yn Sioe Amaethyddol Frenhinol Cymru - gan ailadrodd y llwyddiant yn 2016. Maent hefyd wedi cystadlu yn y Ffair Aeaf ers cychwyn y digwyddiad yn 1990 - gan ennill ystod eang o anrhydeddau gan gynnwys Pencampwriaeth y Parau, y Bencampwriaeth Unigol a Phencampwr Carcas y Sioe.

Derbyniodd Joyce yr anrhydedd o feirniadu adran y Moch Cymreig yn Sioe Fawr Swydd Efrog yn 2014 ac yn Sioe Frenhinol Caerfaddon a'r Gorllewin yn 2017, yn ogystal â beirniadu amrywiaeth o gystadlaethau moch mewn Ralïau CFfI ledled Cymru.

Yn 2019, cafodd cyfraniad Joyce i’r sector moch ei gydnabod gyda gwobr Cymdeithasau Amaethyddol Brenhinol (ARAgS), yn ogystal â chael ei phenodi’n Gyfarwyddwr Anrhydeddus Cynorthwyol adran y Moch a Geifr yn Sioe Amaethyddol Frenhinol Cymru. Ers hynny mae hi hefyd wedi cymryd y rôl yn y Ffair Aeaf ac yn Brif Stiward yn yr Ŵyl Wanwyn, gyda Joyce yn parhau i fod yn hyrwyddwr brwd dros y sector moch a’i ddyfodol yng Nghymru.

Cynhaliwyd y seremoni wobrwyo yng nghinio Nadolig cangen Sir Gaerfyrddin Undeb Amaethwyr Cymru yn y Forest Arms, Brechfa, gydag is-lywydd rhanbarthol Undeb Amaethwyr Cymru, Anwen Hughes, a Sian Thomas, Cadeirydd Cymdeithas Amaethyddol a Helwyr y Siroedd Unedig, yn cyflwyno’r wobr i Joyce.

Wrth longyfarch Joyce ar ei gwobr, dywedodd cadeirydd Undeb Amaethwyr Cymru Sir Gaerfyrddin, Ann Davies AS: “Mae Joyce yn enillydd teilwng o’r wobr hon, gan gydnabod ei gwaith diflino a’i hymroddiad dros y degawdau i sector amaethyddol Sir Gaerfyrddin. Yn benodol, dylid canmol ei hymrwymiad cyson a’i brwdfrydedd heintus tuag at y sector moch drwu ei chyflawniadau a’i rolau beirniadu.- ac rwy’n gwybod bod hyn eisoes wedi’i gydnabod ar lefel Cymru a’r DU drwy ei llu o wobrau eraill.

"Yn ogystal ag ar fuarth y fferm ac yn y cylch arddangos, mae hi wedi ymroi ei gyrfa o ddydd i ddydd i gefnogi’r sector amaethyddol. Boed hynny gyda Dalgetty, y Bwrdd Marchnata Llaeth, a nawr gydag Undeb Amaethwyr Cymru, ni ellir diystyru ei gwaith caled a’i chefnogaeth i ffermwyr ledled Sir Gaerfyrddin, ac rwy’n falch iawn o weld ei hymdrechion a’i hymroddiad yn cael eu cydnabod drwy’r wobr hon.”

Mae Llywydd Undeb Amaethwyr Cymru (FUW) Ian Rickman wedi ymateb i’r Gyllideb Ddrafft a gyhoeddwyd gan Lywodraeth Cymru heddiw (dydd Mawrth 10 Rhagfyr).

Cyhoeddodd y Gyllideb ddrafft gynnydd ym mhob adran o'r Llywodraeth gyda'r adran Newid Hinsawdd a Materion Gwledig yn derbyn £36.35m (6.6%) ychwanegol a £71.95m mewn mwy o gyfalaf (31%);

Cyhoeddodd Llywodraeth Cymru hefyd y byddai’r terfyn uchaf o’r Cynllun Taliad Sylfaenol yn cael ei gadw ar £238m a darparu cyllid ychwanegol o £5.5m o ran adnoddau ac £14m o ran cyfalaf ar gyfer cynlluniau buddsoddi gwledig ehangach.

Yn gynharach eleni, cyflwynodd Undeb Amaethwyr Cymru dystiolaeth gynhwysfawr i Bwyllgor Cyllid y Senedd yn amlinellu’r angen dybryd i ddiogelu ac adfer cyllid fferm, yn ogystal â chynnal taliadau Cynllun y Taliad Sylfaenol (BPS) ar eu cyfraddau presennol. Bu’r alwad hon ddilyn cyfres o doriadau dros y blynyddoedd diwethaf i gyllideb Materion Gwledig Cymru, gyda blwyddyn ariannol 2023-2024 yn gweld toriad o £37.5 miliwn. Dilynwyd hyn gan gyllideb 2024-2025, a ddatgelodd doriad pellach flwyddyn ar ôl blwyddyn o £62 miliwn, sef y gostyngiad cymharol mwyaf o unrhyw un o gyllidebau adrannol Llywodraeth Cymru, sef tua 13%.

Wrth ymateb i gyhoeddiad y Gyllideb Ddrafft, dywedodd Llywydd Undeb Amaethwyr Cymru, Ian Rickman:

“Mae ffermwyr Cymru yn wynebu galwadau cynyddol i gyflawni ystod mwyfwy o amcanion cynaliadwyedd ac amgylcheddol, tra’n parhau i gynhyrchu bwyd o ansawdd uchel. 

O ystyried y toriadau anghymesur a wynebwyd yng nghyllideb Materion Gwledig Cymru dros y blynyddoedd diwethaf, mae penderfyniad Llywodraeth Cymru i gynyddu cyllid refeniw Newid Hinsawdd a Materion Gwledig 6.6% yn un i’w groesawu – er mae’n hanfodol bod Llywodraeth Cymru yn darparu eglurder ar frys ynghylch sut bydd cyllid adrannol yma yn cael ei ddosbarthu i gefnogi ffermydd teuluol a’n cymunedau gwledig.

Mae Undeb Amaethwyr Cymru  wedi bod yn glir bod yn rhaid i Lywodraeth Cymruddiogelu taliadau Cynllun y Taliad Sylfaenol ar gyfer 2025-2026, yn enwedig wrth inni edrych ymlaen at y cyfnod pontio gyda’r Cynllun Ffermio Cynaliadwy. I’r perwyl hwn, rydym yn croesawu’r penderfyniad i gynnal terfyn uchaf taliadau’r BPS – sy’n hollbwysig o ran darparu lefel o sicrwydd i ffermwyr yng Nghymru wrth iddynt wynebu llu o heriau a newidiadau eraill.

Er bod cyllid ychwanegol wedi'i ddarparu ar gyfer buddsoddiad gwledig ehangach a chynlluniau amgylcheddol, ceir cwestiynau brys ynghylch sut mae hyn yn cymharu â'r buddsoddiad gwledig a gafodd Cymru yn hanesyddol drwy'r rhaglenni cymorth Ewropeaidd.

O ystyried bod Llywodraeth y DU wedi gwneud penderfyniad i gynnal lefelau blaenorol o gyllid Materion Gwledig drwy Grant Bloc Llywodraeth Cymru, nid oes unrhyw reswm pam y dylid tynnu unrhyw gyllid yn ôl o’r cymorth ar gyfer Materion Gwledig - yn enwedig o ystyried bod Cymru wedi cael tua £90 miliwn yn flaenorol drwy’r grant Cronfa Amaethyddol Ewrop ar gyfer Datblygu Gwledig, gyda tua hanner ohono’n cael ei drosglwyddo’n flynyddol o’r taliadau uniongyrchol a dderbyniwyd gan ffermwyr.

Wrth edrych ymlaen, mae’n hollbwysig bod unrhyw gynnydd yn y gyllideb Newid Hinsawdd a Materion Gwledig yn cael ei ddyrannu’n deg i’r sector amaethyddol. Fel y bydd modelu economaidd yn debygol o’i ddangos, ni ellir disgwyl i gyllidebau’r dyfodol ar gyfer y Cynllun Ffermio Cynaliadwy aros ar y lefelau presennol - rhaid iddynt ar y lleiafswm gael ei gynnal fel ei fod yn cyfateb i gyfanswm cyllid hanesyddol Polisi Amaethyddol Cyffredin Ewrop o leiafswm o £337 miliwn y flwyddyn.”

Heddiw (25 Tachwedd), cyhoeddodd y Dirprwy Brif Weinidog ac Ysgrifennydd y Cabinet dros Newid Hinsawdd a Materion Gwledig, Huw Irranca-Davies AS, amlinelliad diwygiedig o’r Cynllun Ffermio Cynaliadwy (SFS) a chrynodeb weithredol o ganfyddiadau’r Panel Adolygu Tystiolaeth Atafaelu Carbon.

Wrth ymateb i’r datganiad, dywedodd Llywydd Undeb Amaethwyr Cymru, Ian Rickman: 

“Mae llwyth gwaith y tri grŵp rhanddeiliaid dros y misoedd diwethaf wedi bod yn ddwys wrth i ni weithio, a chytuno mewn egwyddor, ar gynllun diwygiedig. Rydym wedi croesawu’r cyfle i ymgysylltu a chydweithio ar y lefel hon ac yn credu ein bod bellach mewn lle gwell o ganlyniad.

“Gyfochr â materion pwysig, parhaus eraill megis y Diciâu, rheoliadau ansawdd dŵr a newidiadau i’r dreth etifeddiant, mae diwygio’r Cynllun hwn wedi parhau i fod yn flaenoriaeth allweddol i Undeb Amaethwyr Cymru - gan ein bod yn llwyr ymwybodol obwysigrwydd cymorth fferm i hyfywedd ein busnesau, yr economi wledig a’r gadwyn gyflenwi ehangach yma yng Nghymru.”

Wrth grynhoi rhai o'r newidiadau allweddol, amlygodd Mr Rickman fod disgwyliad y gorchudd 10% coed wedi'i ddisodli gan darged cynllun cyfan a Gweithred Sylfaenol ddiwygiedig. Nodwyd hefyd bod nifer y Gweithredoedd Sylfaenol wedi’u lleihau o 17 i 12, a bydd Safleoedd o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig ac ardaloedd sy’n gysylltiedig â hawliau pori tir comin bellach yn gymwys ar gyfer cyfran o’r Taliad Sylfaenol Cyffredinol.

“Mae’r cyhoeddiad heddiw ond yn ddiwedd ar y dechrau, fodd bynnag, ac mae yno fanylion sylweddol i weithio drwyddynt a’u cadarnhau, gyda’r dadansoddiad economaidd diweddaraf ac asesiadau effaith yn hollbwysig.

“Yn ganolog i hyn bydd ymrwymiad Llywodraeth Cymru i ddatblygu Taliad Gwerth Cymdeithasol sy’n adlewyrchu’r gwaith y mae ffermwyr Cymru yn eu cyflawni wrth gyfrannu at bob un o’r 4 amcan Rheoli Tir yn Gynaliadwy.

“Gyda’r Cynllun nawr fwy hygyrch a hyblyg yn dilyn newidiadau sylweddol - gan gynnwys dileu rheol orchudd coed o 10% a lleihad yn nifer o Weithredoedd Sylfaenol - mae'n rhaid i ni nawr sicrhau bod y gyllideb gysylltiedig â'r fethodoleg dalu yn gwarantu sefydlogrwydd economaidd ar gyfer ein ffermydd teuluol yng Nghymru mewn cyd-destun o nifer o heriau ehangach.” dywedodd Mr Rickman.