Mae Undeb Amaethwyr Cymru (FUW) wedi ymateb i gyhoeddiad Llywodraeth Cymru heddiw (29 Ionawr 2025) i gyflwyno Parth Atal Ffliw Adar (AIPZ) i Gymru gyfan.
Wrth ymateb i’r penderfyniad, dywedodd Elin Jenkins, Swyddog Polisi Undeb Amaethwyr Cymru: “Er ei bod yn bwysig nodi nad oes unrhyw achosion o’r ffliw adar wedi’u cadarnhau mewn dofednod nac adar sy’n cael eu cadw yng Nghymru hyd yn hyn y tymor hwn, efallai bod y cyhoeddiad hwn yn anochel o ystyried yr achosion diweddar cyfagos i Gymru, a’r sefyllfa ehangach ar draws y wlad.
"Gall Ffliw Adar roi straen ariannol ac emosiynol sylweddol ar ein ffermwyr, ac mae’n hanfodol bod ceidwaid dofednod yn ymarfer bioddiogelwch a gwyliadwriaeth dda i’w amddiffyn rhag y clefyd hwn.”
Datganiad ysgrifennedig gan Lywodraeth Cymru (29/01/2025):
Ni chadarnhawyd unrhyw achosion o ffliw adar pathogenig iawn (HPAI) mewn dofednod neu adar eraill a gedwir yng Nghymru hyd yn hyn y tymor hwn. Fodd bynnag, mae nifer yr achosion mewn heidiau dofednod yn parhau i gynyddu ledled Prydain Fawr ac mae risg uwch o drosglwyddo o adar gwyllt i adar a gedwir.
Ar sail cyngor gan Brif Swyddog Milfeddygol Cymru, rwyf wedi penderfynu cyflwyno Parth Atal Ffliw Adar Cymru gyfan (AIPZ) o dan Erthygl 6 o Orchymyn Ffliw Adar a Ffliw sy’n Deillio o Adar mewn Mamaliaid (Cymru) (Rhif 2) 2006. Mae'r mesur rhagofalus hwn yn cyd-fynd â'r Parthau Atal Ffliw Adar cenedlaethol a gyflwynwyd yn Lloegr a'r Alban ar 25 Ionawr 2025.
Bydd yr AIPZ hwn yn gymwys o 00:01 ddydd Iau 30 Ionawr a bydd yn parhau ar waith nes bod gostyngiad mewn lefelau risg yn nodi nad oes ei angen mwyach. Bydd y gofynion o fewn yr AIPZ a mesurau eraill i leihau'r risg o drosglwyddo ffliw adar yn cael eu hadolygu'n barhaus.
Bydd yr AIPZ yn golygu y bydd gofyn i bawb sy'n cadw dofednod ac adar caeth eraill, ni waeth beth yw maint yr haid neu sut mae'r adar yn cael eu cadw, gymryd camau priodol ac ymarferol nawr, gan gynnwys:
-
Sicrhau nad yw'r ardaloedd lle mae'r adar yn cael eu cadw yn ddeniadol i adar gwyllt, er enghraifft, drwy osod netin dros byllau dŵr a'r ardaloedd cyfagos, a thrwy gael gwared ar ffynonellau bwyd a allai ddenu adar gwyllt;
-
Bwydo a dyfrio'ch heidiau mewn ardaloedd caeedig rhag denu adar gwyllt;
-
Sicrhau bod cyn lleied o fynd a dod â phosibl o fannau caeedig lle cedwir adar;
-
Glanhau a diheintio esgidiau, defnyddio dipiau traed cyn mynd i mewn i ardaloedd caeedig dofednod, a chadw ardaloedd lle mae adar yn byw yn lân ac yn daclus;
-
Os yw'r haint wedi cyrraedd eisoes, ei leihau drwy lanhau a diheintio ardaloedd concrit, a thrwy godi ffensys o amgylch ardaloedd gwlyb neu gorsiog;
-
Cadw hwyaid a gwyddau domestig ar wahân i ddofednod eraill;
-
Ni ddylid symud adar hela gwyllt sy'n cael eu dal yn ystod y tymor agored am o leiaf 21 diwrnod, yn ddarostyngedig i amodau yn y datganiad.
-
Sicrhau bod cofnodion yn cael eu cadw yn unol â'r amodau yn y datganiad. Cwblhau'r rhestr wirio hunanasesu bioddiogelwch gorfodol o fewn 7 diwrnod. Er mwyn helpu i gadw adar yn rhydd rhag clefydau, rydym wedi creu dwy restr wirio hunanasesu bioddiogelwch ar gyfer ceidwaid dofednod masnachol a cheidwaid heidiau bach o ddofednod.
Os yw pobl yn cadw mwy na 500 o adar, bydd gofyn iddyn nhw gymryd camau bioddiogelwch ychwanegol hefyd, gan gynnwys cyfyngu ar fynediad i bobl nad yw’n hanfodol eu bod yn dod i gysylltiad â’r adar, newid dillad neu esgidiau cyn mynd i fannau caeedig lle cedwir adar, a glanhau a diheintio cerbydau.
Rwy'n ystyried bod mesurau bioddiogelwch gwell gorfodol yr AIPZ yn gymesur â'r lefel risg a berir gan ffliw adar yma yng Nghymru ar hyn o bryd.
Mae gan bob un ohonom gyfrifoldeb i ddiogelu iechyd a lles ein haid genedlaethol yng Nghymru ac atal clefydau rhag cael eu cyflwyno a'u lledaenu. Bydd angen i bawb sy'n cadw dofednod ac adar caeth eraill gydymffurfio â gofynion y Parth Atal Ffliw Adar. Rhaid i geidwad hefyd barhau i gadw llygad am arwyddion o'r clefyd. Mae Ffliw Adar yn glefyd hysbysadwy, a dylai pobl roi gwybod i’r Asiantaeth Iechyd Anifeiliaid a Phlanhigion (APHA) drwy ffonio 0300 303 8268 ar unwaith os oes ganddynt unrhyw amheuon.
Bydd gwybodaeth am ofynion y Parth Atal Ffliw Adar, canllawiau a'r datblygiadau diweddaraf ar wefan Llywodraeth Cymru.