Mae Llywydd Undeb Amaethwyr Cymru (FUW) Ian Rickman wedi ymateb i’r Gyllideb Ddrafft a gyhoeddwyd gan Lywodraeth Cymru heddiw (dydd Mawrth 10 Rhagfyr).

Cyhoeddodd y Gyllideb ddrafft gynnydd ym mhob adran o'r Llywodraeth gyda'r adran Newid Hinsawdd a Materion Gwledig yn derbyn £36.35m (6.6%) ychwanegol a £71.95m mewn mwy o gyfalaf (31%);

Cyhoeddodd Llywodraeth Cymru hefyd y byddai’r terfyn uchaf o’r Cynllun Taliad Sylfaenol yn cael ei gadw ar £238m a darparu cyllid ychwanegol o £5.5m o ran adnoddau ac £14m o ran cyfalaf ar gyfer cynlluniau buddsoddi gwledig ehangach.

Yn gynharach eleni, cyflwynodd Undeb Amaethwyr Cymru dystiolaeth gynhwysfawr i Bwyllgor Cyllid y Senedd yn amlinellu’r angen dybryd i ddiogelu ac adfer cyllid fferm, yn ogystal â chynnal taliadau Cynllun y Taliad Sylfaenol (BPS) ar eu cyfraddau presennol. Bu’r alwad hon ddilyn cyfres o doriadau dros y blynyddoedd diwethaf i gyllideb Materion Gwledig Cymru, gyda blwyddyn ariannol 2023-2024 yn gweld toriad o £37.5 miliwn. Dilynwyd hyn gan gyllideb 2024-2025, a ddatgelodd doriad pellach flwyddyn ar ôl blwyddyn o £62 miliwn, sef y gostyngiad cymharol mwyaf o unrhyw un o gyllidebau adrannol Llywodraeth Cymru, sef tua 13%.

Wrth ymateb i gyhoeddiad y Gyllideb Ddrafft, dywedodd Llywydd Undeb Amaethwyr Cymru, Ian Rickman:

“Mae ffermwyr Cymru yn wynebu galwadau cynyddol i gyflawni ystod mwyfwy o amcanion cynaliadwyedd ac amgylcheddol, tra’n parhau i gynhyrchu bwyd o ansawdd uchel. 

O ystyried y toriadau anghymesur a wynebwyd yng nghyllideb Materion Gwledig Cymru dros y blynyddoedd diwethaf, mae penderfyniad Llywodraeth Cymru i gynyddu cyllid refeniw Newid Hinsawdd a Materion Gwledig 6.6% yn un i’w groesawu – er mae’n hanfodol bod Llywodraeth Cymru yn darparu eglurder ar frys ynghylch sut bydd cyllid adrannol yma yn cael ei ddosbarthu i gefnogi ffermydd teuluol a’n cymunedau gwledig.

Mae Undeb Amaethwyr Cymru  wedi bod yn glir bod yn rhaid i Lywodraeth Cymruddiogelu taliadau Cynllun y Taliad Sylfaenol ar gyfer 2025-2026, yn enwedig wrth inni edrych ymlaen at y cyfnod pontio gyda’r Cynllun Ffermio Cynaliadwy. I’r perwyl hwn, rydym yn croesawu’r penderfyniad i gynnal terfyn uchaf taliadau’r BPS – sy’n hollbwysig o ran darparu lefel o sicrwydd i ffermwyr yng Nghymru wrth iddynt wynebu llu o heriau a newidiadau eraill.

Er bod cyllid ychwanegol wedi'i ddarparu ar gyfer buddsoddiad gwledig ehangach a chynlluniau amgylcheddol, ceir cwestiynau brys ynghylch sut mae hyn yn cymharu â'r buddsoddiad gwledig a gafodd Cymru yn hanesyddol drwy'r rhaglenni cymorth Ewropeaidd.

O ystyried bod Llywodraeth y DU wedi gwneud penderfyniad i gynnal lefelau blaenorol o gyllid Materion Gwledig drwy Grant Bloc Llywodraeth Cymru, nid oes unrhyw reswm pam y dylid tynnu unrhyw gyllid yn ôl o’r cymorth ar gyfer Materion Gwledig - yn enwedig o ystyried bod Cymru wedi cael tua £90 miliwn yn flaenorol drwy’r grant Cronfa Amaethyddol Ewrop ar gyfer Datblygu Gwledig, gyda tua hanner ohono’n cael ei drosglwyddo’n flynyddol o’r taliadau uniongyrchol a dderbyniwyd gan ffermwyr.

Wrth edrych ymlaen, mae’n hollbwysig bod unrhyw gynnydd yn y gyllideb Newid Hinsawdd a Materion Gwledig yn cael ei ddyrannu’n deg i’r sector amaethyddol. Fel y bydd modelu economaidd yn debygol o’i ddangos, ni ellir disgwyl i gyllidebau’r dyfodol ar gyfer y Cynllun Ffermio Cynaliadwy aros ar y lefelau presennol - rhaid iddynt ar y lleiafswm gael ei gynnal fel ei fod yn cyfateb i gyfanswm cyllid hanesyddol Polisi Amaethyddol Cyffredin Ewrop o leiafswm o £337 miliwn y flwyddyn.”

Heddiw (25 Tachwedd), cyhoeddodd y Dirprwy Brif Weinidog ac Ysgrifennydd y Cabinet dros Newid Hinsawdd a Materion Gwledig, Huw Irranca-Davies AS, amlinelliad diwygiedig o’r Cynllun Ffermio Cynaliadwy (SFS) a chrynodeb weithredol o ganfyddiadau’r Panel Adolygu Tystiolaeth Atafaelu Carbon.

Wrth ymateb i’r datganiad, dywedodd Llywydd Undeb Amaethwyr Cymru, Ian Rickman: 

“Mae llwyth gwaith y tri grŵp rhanddeiliaid dros y misoedd diwethaf wedi bod yn ddwys wrth i ni weithio, a chytuno mewn egwyddor, ar gynllun diwygiedig. Rydym wedi croesawu’r cyfle i ymgysylltu a chydweithio ar y lefel hon ac yn credu ein bod bellach mewn lle gwell o ganlyniad.

“Gyfochr â materion pwysig, parhaus eraill megis y Diciâu, rheoliadau ansawdd dŵr a newidiadau i’r dreth etifeddiant, mae diwygio’r Cynllun hwn wedi parhau i fod yn flaenoriaeth allweddol i Undeb Amaethwyr Cymru - gan ein bod yn llwyr ymwybodol obwysigrwydd cymorth fferm i hyfywedd ein busnesau, yr economi wledig a’r gadwyn gyflenwi ehangach yma yng Nghymru.”

Wrth grynhoi rhai o'r newidiadau allweddol, amlygodd Mr Rickman fod disgwyliad y gorchudd 10% coed wedi'i ddisodli gan darged cynllun cyfan a Gweithred Sylfaenol ddiwygiedig. Nodwyd hefyd bod nifer y Gweithredoedd Sylfaenol wedi’u lleihau o 17 i 12, a bydd Safleoedd o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig ac ardaloedd sy’n gysylltiedig â hawliau pori tir comin bellach yn gymwys ar gyfer cyfran o’r Taliad Sylfaenol Cyffredinol.

“Mae’r cyhoeddiad heddiw ond yn ddiwedd ar y dechrau, fodd bynnag, ac mae yno fanylion sylweddol i weithio drwyddynt a’u cadarnhau, gyda’r dadansoddiad economaidd diweddaraf ac asesiadau effaith yn hollbwysig.

“Yn ganolog i hyn bydd ymrwymiad Llywodraeth Cymru i ddatblygu Taliad Gwerth Cymdeithasol sy’n adlewyrchu’r gwaith y mae ffermwyr Cymru yn eu cyflawni wrth gyfrannu at bob un o’r 4 amcan Rheoli Tir yn Gynaliadwy.

“Gyda’r Cynllun nawr fwy hygyrch a hyblyg yn dilyn newidiadau sylweddol - gan gynnwys dileu rheol orchudd coed o 10% a lleihad yn nifer o Weithredoedd Sylfaenol - mae'n rhaid i ni nawr sicrhau bod y gyllideb gysylltiedig â'r fethodoleg dalu yn gwarantu sefydlogrwydd economaidd ar gyfer ein ffermydd teuluol yng Nghymru mewn cyd-destun o nifer o heriau ehangach.” dywedodd Mr Rickman.

Cyflwynwyd ‘Gwobr Llwyddiant Oes’ Undeb Amaethwyr Cymru (FUW) i sylfaenwyr busnes blaenllaw o ogledd Cymru mewn cinio arbennig a gynhaliwyd yng Ngwesty’r Cinmel, Abergele ar ddydd Gwener 8 Tachwedd 2024.

Dechreuodd Gareth a Falmai Roberts, sylfaenwyr y busnes iogwrt poblogaidd, Llaeth Y Llan, eu busnes o sied loi wedi’i haddasu yn eu ffermdy yn Llannefydd, Sir Ddinbych ym 1985 – gyda’r treialon cyntaf o’r cynnyrch yn cael eu cynnal yng nghefn eu cwpwrdd sychu!

Dros y tri degawd diwethaf, mae’r busnes wedi tyfu o nerth i nerth, gan symud i laethdy modern a ddyluniwyd ac a adeiladwyd yn 1995 gan ddefnyddio ysgubor fferm segur ac adeiladau eraill. Erbyn 2015, gyda’r brand wedi’i stocio ledled Cymru mewn 4 prif fanwerthwr a dwsinau o siopau annibynnol, cyrhaeddodd yr hen laethdy ei gapasiti, a dyluniwyd ac adeiladwyd cyfleuster cynhyrchu mwy ar fferm Roberts. Agorwyd y cyfleuster hwn yn swyddogol yn 2017 gan Lesley Griffiths AC, Ysgrifennydd Cabinet Llywodraeth Cymru dros yr Amgylchedd a Materion Gwledig ar y pryd.

Mae’r busnes yn cyfuno gwerthoedd traddodiadol gyda thechnegau modern, gan gynhyrchu 14 o flasau iogwrt gwahanol, gan ddefnyddio llaeth Cymreig o’r ardal leol. Mae’r iogwrt yn cael ei werthu ledled Cymru a Lloegr, gyda’r busnes eisoes wedi ennill gwobr Cynhyrchydd Bwyd y Flwyddyn yng Ngwobrau Bwyd a Diod cyntaf Cymru yn 2022.

Cyflwynwyd gwobr Llwyddiant Oes Undeb Amaethwyr Cymru i Gareth a Falmai Roberts gan Lywydd FUW, Ian Rickman, gyda’r bariton operatig, John Ieuan Jones, hefyd yn bresennol ar y noson i ddarparu adloniant.

Dywedodd Ian Rickman, Llywydd Undeb Amaethwyr Cymru:

“Roedd Undeb Amaethwyr Cymru yn gwbl unfrydol y dylid cydnabod busnes hynod lwyddiannus Gareth a Falmai, ac roeddem yn falch iawn o gynnal y cinio hwn i anrhydeddu eu cyflawniadau a chyflwyno’r wobr hon iddynt.

O gynhyrchu eu pot iogwrt cyntaf, i’w llwyddiant presennol fel un o gynhyrchwyr bwyd mwyaf adnabyddus Cymru, mae Llaeth y Llan yn enghraifft ragorol o fentergarwch Cymreig, gyda ffermydd lleol a chynhyrchu bwyd yn ganolog i’w llwyddiant.

Rwy’n eu llongyfarch ar y cyflawniad haeddiannol hwn, ac nid oes gennyf unrhyw amheuaeth y bydd eu busnes yn parhau i dyfu o nerth i nerth.”

Bydd elw o’r cinio, a’r arwerthiant hynod lwyddiannus, yn cael ei gyflwyno i Gronfa Goffa Apêl Goffa Dai Jones, sy’n cael ei weinyddu gan Gymdeithas Amaethyddol Frenhinol Cymru.

Cafodd swyddogion o Undeb Amaethwyr Cymru Sir Drefaldwyn gyfarfod yn ddiweddar ag Aelod Seneddol Maldwyn a Glyndŵr, Steve Witherden AS i drafod pryderon ynghylch Parc Cenedlaethol arfaethedig ar gyfer gogledd-ddwyrain Cymru, a all gynnwys cyfran helaeth o ogledd Powys.

Cafodd y cyfarfod ei gynnal ger Pistyll Rhaeadr yn Llanrhaeadr-ym-Mochnant, gan gynnig cyfle i Swyddog Gweithredol Sirol Undeb Amaethwyr Cymru, Emyr Wyn Davies a Chadeirydd Sir Undeb Amaethwyr Cymru, Wyn Williams, godi amryw o bryderon i Mr Witherden ynghylch datblygiad arfaethedig y Parc Cenedlaethol. Roedd y gwrthwynebiadau hyn yn cynnwys biwrocratiaeth ychwanegol a rheoliadau cynllunio, ac yn hollbwysig, y pryderon cynyddol a leisiwyd yn lleol ynghylch y pwysau y gallai’r dynodiad ei osod ar seilwaith lleol a chymunedau lleol.

Mae’r ymchwiliad i greu’r Parc Cenedlaethol yn dilyn ymrwymiad blaenorol gan Lywodraeth Cymru i ddynodi Parc Cenedlaethol newydd yng Nghymru yn seiliedig ar Ardal o Harddwch Naturiol Eithriadol bresennol Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy. Pe byddai’n cael ei sefydlu, hwn fyddai’r pedwerydd Parc Cenedlaethol yng Nghymru, a’r cyntaf ers 1957.

Mae’r cynigion ar hyn o bryd yn destun eu hail rownd o ymgynghori o dan ofal Cyfoeth Naturiol Cymru (CNC), gyda’r ffiniau arfaethedig yn ymgorffori Llyn Efyrnwy a Dyffryn Tanat, yn ogystal â threfi a phentrefi megis Llanfyllin a Meifod, gan ymestyn mor bell i’r gogledd â Threlawnyd yn Sir y Fflint.

Tra wrth Bistyll Rhaeadr, cyfeiriwyd at bryderon ynghylch y gor-dwristiaeth presennol ar y safle - gydag ymchwydd yn nifer yr ymwelwyr dros fisoedd yr haf yn aml yn arwain at oedi sylweddol mewn traffig a rhwystrau yn lleol - gan gael cael effaith andwyol ar drigolion lleol a ffermwyr. Lleisiwyd pryderon y byddai dynodiad Parc Cenedlaethol yn debygol o achosi ymchwydd pellach o dwristiaid, gan waethygu'r broblem.

Dywedodd Wyn Williams, Cadeirydd Undeb Amaethwyr Cymru Sir Drefaldwyn:

“Roeddem yn ddiolchgar iawn am y cyfle i gwrdd â Steve Witherden AS a chyfleu’r pryderon niferus sydd wedi codi’n lleol ynglŷn â dynodiad arfaethedig Parc Cenedlaethol gogledd-ddwyrain Cymru – a allai ymgorffori canran enfawr o Sir Drefaldwyn.

Er ein bod yn croesawu ymwelwyr ac yn cydnabod cyfraniad allweddol twristiaeth i’r economi leol, mae’n amlwg mai ychydig iawn o awydd sydd yn lleol am y dynodiad hwn.

Mewn ardaloedd yn Eryri a Bannau Brycheiniog rydym eisoes wedi gweld y niwed y gall gor-dwristiaeth ei gael ar gymunedau lleol – o fiwrocratiaeth ychwanegol a chyfyngiadau cynllunio, straen cynyddol ar gyfleusterau a seilwaith sydd eisoes yn crebachu, ac ymchwydd ym mhrisiau tai. Ar ben hynny, mae cost mor enfawr ar adeg pan fo cymaint o wasanaethau cyhoeddus eraill dan fygythiad yn codi cwestiynau sylweddol.”

Yn dilyn yr ymweliad â’r rhaeadr, cynhaliwyd cyfarfod rhwng Undeb Amaethwyr Cymru a Steve Witherden AS yn y Wynnstay Arms, Llanrhaeadr-ym-Mochnant. Cafwyd cyfle i ffermwyr a sefydliadau lleol - gan gynnwys y Clybiau Ffermwyr Ifanc - drafod cynigion y Parc Cenedlaethol ymhellach, yn ogystal â phryderon ehangach, gan gynnwys y newidiadau arfaethedig i dreth etifeddiant a amlinellwyd yng Nghyllideb ddiweddar Lywodraeth y DU.

“Croesawais y cyfle i gwrdd ag Undeb Amaethwyr Cymru Sir Drefaldwyn a chlywed y pryderon ynghylch dynodiad Parc Cenedlaethol a fyddai’n cynnwys gogledd Sir Drefaldwyn.

O gynllunio, i barcio i gyd-destun ehangach y pwysau ar gyllid cyhoeddus, mae’r pryderon yn ddealladwy, a byddwn yn annog y cyhoedd i gysylltu â mi a lleisio unrhyw bryderon neu sylwadau yn ymgynghoriad parhaus Cyfoeth Naturiol Cymru, sy’n dod i ben 16 Rhagfyr 2024.”

Cynhaliwyd cyfarfod arall yn Llanrhaeadr-ym-Mochnant ar yr un noson, a fynychwyd gan dros 200 o aelodau o’r gymuned leol, yr awdurdod lleol a busnesau – gyda mwyafrif helaeth yn gwrthwynebu’r cynigion ar gyfer dynodiad Parc Cenedlaethol.

Mae Undeb Amaethwyr Cymru yn bryderus o glywed y cyhoeddiad gan Ganghellor y Trysorlys yng Nghyllideb yr Hydref heddiw (30.10.24) y bydd rhyddhad treth ar eiddo amaethyddol yn cael ei ddiwygio o 2026, gan adael dyfodol llawer o ffermydd Cymru yn y fantol.

Yn ystod y Gyllideb, cyhoeddwyd y bydd y gostyngiad treth o 100% yn dod i ben i fusnesau a thir gwerth dros £1 miliwn yn y sector amaethyddol. Bydd y gyfradd gyfredol o ryddhad 100% yn parhau ar gyfer tir amaethyddol a busnesau o dan £1 miliwn, ond ar gyfer asedau dros £1 miliwn, bydd treth etifeddiaeth yn berthnasol gyda rhyddhad o 50%, ar gyfradd weithredol o 20%.

Bydd y newid yn effeithio ar y rhan fwyaf o ffermydd teuluol Cymru.

Wrth ymateb i’r cyhoeddiad, dywedodd Llywydd Undeb Amaethwyr Cymru, Ian Rickman:

“Mae’r FUW wedi rhybuddio yn barod y byddai newidiadau i’r rhyddhad trethiannol ar eiddo amaethyddol yn cael effaith ar ddyfodol ffermydd teuluol a’n cymunedau gwledig – yn ogystal a chael effaith andwyol ar fusnesau a chyflogwyr sy’n gysylltiedig ȃ’r diwydiant.

“Rydyn ni’n gwybod, ar gyfartaledd, bod maint ffermydd yng Nghymru tua 120 erw – gydag amcangyfrifon ceidwadol o werth tir ac adeiladau yn rhoi gwerth o dros £1 miliwn ar asedau i’r rhan fwyaf o ffermydd.

“Mae’r Rhyddhad ar Eiddo Amaethyddol wedi chwarae rhan hanfodol o fewn y diwydiant ers blynyddoedd er mwyn sicrhau nad yw’r rhai sy’n etifeddu tir amaeth yn cael eu llethu gan drethi pan fydd ffermydd teuluol yn trosglwyddo o un genhedlaeth i’r nesaf. 

“Bydd rhaid i ni ddisgwyl clywed beth yw’r glo mȃn dros y dyddiau nesaf, a beth fydd oblygiadau’r cyhoeddiad heddiw ar gyllid Llywodraeth Cymru. Ond mewn cyfnod heriol i ffermio yng Nghymru, bydd y newyddion hyn yn ychwanegu at ansicrwydd pellach i fusnesau amaeth sy’n gwneud eu gorau glas i gynhyrchu bwyd tra’n diogelu’r amgylchedd.”

Dylai aelodau sy'n pryderu am y newid hwn gysylltu â'u swyddfa FUW sirol am gyngor gan ein partneriaid, RDP Law.

Mae’r ffermwr llaeth, Stephen James, o fferm Gelliolau yng Nghlunderwen, Sir Benfro wedi derbyn gwobr Gwasanaeth Cyfraniad Arbennig Undeb Amaethwyr Cymru (FUW) i Ddiwydiant Llaeth Cymru yn Sioe Laeth Cymru 2024 yng Nghaerfyrddin.

Bydd Llywydd yr Undeb, Ian Rickman, yn cyflwyno’r wobr i’r enillydd yn ystod Sioe Laeth Cymru a gynhelir ar Faes Sioe’r Siroedd Unedig yn Nantyci, Caerfyrddin (dydd Mawrth 22 Hydref 2024).

Dywedodd Ian Rickman, Llywydd Undeb Amaethwyr Cymru: “Roedd y panel beirniaid yn hynod falch â’r holl enwebiadau eleni, ond roedd gwaith diwyd a diflino Stephen am dros 20 mlynedd yn cynrychioli’r diwydiant mewn rôl gyhoeddus ar faterion y diciau mewn gwartheg yn ei osod ar y brig.

“Mae Stephen yn enillydd teilwng.  Mae wedi defnyddio ei brofiad o ddelio â’r diciau yn ei fusnes fferm wedi i’w fuches fod dan gyfyngiadau yn gyson dros gyfnod o chwarter canrif, gan roi sylw cyhoeddus i’r prif faterion sy’n effeithio ar ffermwyr llaeth Cymru.”

Stephen yw Cadeirydd Fframwaith Iechyd a Lles Anifeiliaid Cymru, swydd y mae wedi’i dal ers mis Gorffennaf 2018. Fel Cadeirydd, mae’n gweithio’n agos gyda Phrif Swyddog Milfeddygol Cymru, ac yn gweithio i wella safonau iechyd a lles anifeiliaid ledled Cymru.

Mae hefyd wedi bod yn ffigwr blaenllaw wrth gynrychioli pryderon ffermio yng Nghymru gyda’r Llywodraeth. Fel cynrychiolydd y diwydiant ar fwrdd rhaglen TB Llywodraeth Cymru, mae wedi cymryd rhan mewn cyfweliadau di-ri gyda darlledwyr lleol, cenedlaethol a rhyngwladol a hynny trwy gyfrwng y Gymraeg a’r Saesneg.  Mae wedi tynnu sylw at yr effaith y mae’r clefyd yn ei gael ar deuluoedd ffermio a’r angen i Lywodraeth Cymru weithredu strategaeth gynhwysfawr i ddileu’r diciau mewn gwartheg.

Wrth dderbyn y wobr, dywedodd Stephen James: “Mae derbyn y wobr hon yn fraint enfawr. Roedd yn dipyn o sioc clywed y newyddion. Dwi’n hynod ddiolchgar o’i derbyn, yn enwedig mewn digwyddiad sydd mor agos at fy nghalon ac sydd mor bwysig i’r diwydiant llaeth yng Nghymru. Diolch o galon am yr anrhydedd.” 

Mae Stephen wedi dal amrywiaeth eang o swyddi o fewn NFU Cymru o Gadeirydd y Gangen Leol i Lywydd (2014 - 2018).  Mae wedi gweithio ar nifer o feysydd polisi arwyddocaol gan gynnwys Diwygio’r Polisi Amaethydd Cyffredinol, Brexit a materion llaeth a bu’n ffigwr dylanwadol yn ystod cyfnod anodd argyfwng llaeth 2012. Anerchodd Stephen, ochr yn ochr ag arweinwyr undebau ffermio eraill y Deyrnas Gyfunol, rali’r ffermwyr llaeth yn San Steffan nôl ym mis Gorffennaf 2012.

Yn frwd dros gefnogi’r genhedlaeth nesaf o ffermwyr, rhannodd Stephen y cyfrifoldeb am ei fusnes fferm yng Ngelliolau gyda’i fab, Daniel, yn gynnar.  Mae wedi bod yn ymwneud yn helaeth â Ffermwyr Ifanc Cymru, yn lleol ac yn genedlaethol, gan ddal nifer o swyddi gan gynnwys Cadeirydd Sir Benfro, Llywydd Sir Benfro ac aelod o Gyngor CFfI Cymru.

Yn aelod ers cyfnod maith gyda First Milk a Chyfarwyddwr a chyn Gadeirydd Ffermwyr Clunderwen ac Aberteifi, mae’n wirioneddol gredu yng ngwerthoedd ac egwyddorion sefydliadau cydweithredol.

Mae’n gyn Lywydd Cymdeithas Amaethyddol Sir Benfro, yn Llywydd ac yn aelod gweithgar o Fwrdd Cymdeithas Sioe Clunderwen, yn gyn-Gadeirydd Cyngor Cymuned Clunderwen ac yn aelod a chyn Gadeirydd Cymdeithas Tir Glas Arberth. Mae Stephen James hefyd yn Gymrawd y Cymdeithasau Amaethyddol Brenhinol.

I gloi dywedodd Ian Rickman, Llywydd Undeb Amaethwyr Cymru: “Mae Stephen James wedi gwneud cyfraniad arbennig i Ddiwydiant Llaeth Cymru. Mae’n bleser gennym gyflwyno’r wobr hon gan Undeb Amaethwyr Cymru iddo i gydnabod y blynyddoedd o waith y mae wedi’i wneud ar ran ffermwyr Cymru. Ar ran yr Undeb, hoffwn longyfarch a diolch i Stephen am ei waith.”