Mae prosiect arloesol sy'n defnyddio technoleg DNA cŵn yn dilyn ymosodiadau ar dda byw yn symud i’r cam nesaf yn y broses trwy ymgysylltu â'r gymuned amaethyddol i ddatblygu a hyrwyddo'r dechnoleg ymhellach.
Yn ystod y misoedd diwethaf, mae UAC wedi bod wrth galon trafodaethau pwysig i ddarparu pwerau deddfwriaethol gwell yn San Steffan ar gyfer ymosodiadau gan gŵn ar dda byw. Mae’r Undeb wedi cefnogi pwerau gwell i’r heddlu er mwyn helpu eu swyddogion i ymateb yn fwy effeithiol pan mae ymosodiad gan gi wedi digwydd ar fferm.
Dan arweiniad Prifysgol Lerpwl John Moores, bydd y prosiect yn dosbarthu pecynnau casglu DNA cŵn i gynrychiolwyr Undeb Amaethwyr Cymru i’w rhannu ag ardaloedd â phroblemau cyson gyda chŵn yn effeithio ar ffermydd ledled Cymru.
Mae'r pecynnau'n cynnwys swabiau, sisyrnau, tâp, cyfarwyddiadau manwl ar gyfer casglu DNA a gwybodaeth am y prosiect. Y gobaith yw y gallai'r cyfnod prawf hwn o brofi a chasglu arwain at ehangu'r prosiect a chasglu tystiolaeth a allai arwain at erlyniad, yn y dyfodol agos.
Bydd trafodaeth banel ynglŷn â’r prosiect yn cael ei chynnal ar Faes y Sioe Frenhinol (dydd Mercher 24 Gorffennaf am 11yb ym mhafiliwn UAC). Mae Dr Nick Dawnay, gwyddonydd fforensig gydag 20 mlynedd o brofiad fel arweinydd y Prosiect Adfer DNA Cŵn, yn un o bedwar aelod y panel. Mae hefyd yn darlithio mewn Fferylliaeth a Gwyddorau Biomoleciwlaidd ym Mhrifysgol John Moores Lerpwl.
Bydd Rhys Evans o dîm troseddau gwledig Heddlu Gogledd Cymru, sydd hefyd yn cadw gwartheg a defaid ar ei dyddyn yn Ynys Môn yn cynnig ei safbwynt ar y prosiect, ynghyd ag AS Caerfyrddin sydd newydd ei hethol, Ann Davies. Mae hi’n gweithio’n agos gydag AS Ceredigion, Ben Lake sy’n brysur yn symud y newid yn y ddeddfwriaeth yn San Steffan yn ei flaen.
Wyn Evans yw pedwerydd aelod y panel. Yn ffermwr bîff a defaid yng Nghwm Ystwyth, mae wedi cael profiad personol o ymosodiadau gan gŵn ar ei fferm. Mae'n annog y cyhoedd i gadw eu cŵn ar dennyn wrth gerdded yng nghefn gwlad.
Caiff y panel ei gadeirio gan Anwen Hughes, Is-lywydd Rhanbarthol UAC : “Rwyf wedi bod yn cadw llygad ar ddatblygiadau’r prosiect hwn ers y dechrau ac wedi bod yn rhan o lawer o’r trafodaethau ar faterion sy’n ymwneud a phoeni da byw yng Nghymru, ar ran aelodau UAC.
“Mae’n anodd iawn anghofio’r gweld y gyflafan sy’n cael ei adael ar ôl i gŵn ymosod a niweidio defaid mewn cae. Mae’n effeithio ar ein hiechyd meddwl a’n lles ni, yn ogystal â’r goblygiadau ariannol ar y busnes. Mae’n sefyllfa ddirdynnol i fod ynddi,” ychwanegodd Anwen Hughes.