Mae cangen Caerfyrddin o Undeb Amaethwyr Cymru yn chwilio am enwebiadau ar gyfer Gwobr UAC – Cymdeithas Sioe Amaethyddol a Helwyr y Siroedd Unedig i’r un sydd wedi gwneud y cyfraniad eithriadol mwyaf i amaethyddiaeth yn Sir Gaerfyrddin yn ystod y blynyddoedd diwethaf.

Bydd y beirniaid yn cynnwys cynrychiolwyr o UAC, Banc HSBC Plc a Chymdeithas Sioe Amaethyddol a Helwyr y Siroedd Unedig. Bydd y wobr yn cael ei chyflwyno yn nigwyddiad UAC a fydd yn cael ei chynnal noson cyn y Sioe Laeth.

Dywedodd Swyddog Gweithredol UAC Sir Gaerfyrddin David Waters: "Dylai'r enwebiad fod ar ffurf llythyr neu eirda sy'n rhoi manylion llawn am waith a chyflawniad yr enwebedig gyda phwyslais mawr ar yr effaith gadarnhaol neu fuddiol ar amaethyddiaeth yng Nghaerfyrddin.”

Mae cyn enillwyr y wobr yn cynnwys John James (2004), David Lewis FRICS FRAgS (2005), Bryan Thomas FRAgS (2006), Haydn Jones FRAgS (2007), Lynn Davies ARAgS (2008), Dai Lloyd (2009), Eirios Thomas (2010), Brian Walters (2011), Roy Davies FRAgS (2012), Meinir Bartlett (2013), Mary James (2014), Y Parchg. Canon Eileen Davies (2015), Rita Jones (2016) a Brian Jones MBE FRAgS (2017).

Y dyddiad cau ar gyfer enwebiadau yw dydd Llun Hydref 8.

Mae cyhoeddiad Llywodraeth Cymru na fydd y taliad sylfaenol yn cael ei dalu’n gynt ac ni fydd benthyciadau brys ar gael tan fis Rhagfyr yn awgrymu bod Llywodraeth Cymru wedi colli gafael â goblygiadau’r tywydd eithafol y 12 mis diwethaf ar ffermwyr.

Dyna farn UAC ar ôl i Lywodraeth Cymru gyhoeddi datganiad ysgrifenedig ddydd Iau (Awst 24), gan gadarnhau na fyddai'n dilyn esiampl Llywodraeth yr Alban a chynnig benthyciadau o ddechrau mis Hydref ymlaen.

Yn hytrach, nid yw’n bwriadu newid dyddiad y taliad sylfaenol arferol ym mis Rhagfyr, ac ond yn cynnig benthyciadau i’r pump i ddeg y cant o ffermwyr na fydd yn derbyn taliadau erbyn y dyddiad hwnnw.

Dywedodd Llywydd UAC Glyn Roberts: "Yn eironig, fe wnaeth Plaid Lafur yr Alban feirniadu Llywodraeth yr Alban am fod yn araf i gadarnhau y byddai benthyciadau ar gael ym mis Hydref i ffermwyr fydd ddim yn gallu fforddio prynu porthiant a bwyd yn dilyn cynhaeaf trychinebus - ac am beidio gwneud mwy.

"Ond yng Nghymru, gyda Llafur mewn grym, nid yw ymdrechion Llywodraeth Cymru yn agos at yr hyn a gynigir yn yr Alban."

Dywedodd Mr Roberts ei fod yn pryderu y byddai rhyddhau benthyciadau a thaliadau cynnar mewn rhannau eraill o'r DU, Iwerddon a rhannau eraill o'r UE yn arwain at borthiant a gwellt yn diflannu o farchnad y DU o fis Hydref ac o bosib hyd yn oed yn cael eu stocio gan ffermwyr mewn gwledydd eraill, tra bod ffermwyr Cymru yn aros am daliadau ac felly'n methu â chystadlu.

"O ystyried y cynhaeaf trychinebus yma yng Nghymru ac ar draws yr UE, mae perygl gwirioneddol erbyn bydd taliadau neu fenthyciadau Cymreig ar gael bydd taliadau cynnar neu fenthyciadau gwledydd eraill yn arwain at borthiant hanfodol yn diflannu o'r farchnad a’r prisiau’n cynyddu.

"Mae'r oedi wrth drefnu'r cyfarfod tywydd brys a ofynnwyd gennym ddechrau mis Gorffennaf, a'r penderfyniad hwn, yn achosi pryderon gwirioneddol nad yw Llywodraeth Cymru yn sylweddoli pa mor ddifrifol yw goblygiadau'r tywydd - er gwaethaf ein gohebiaeth a'n diweddariadau rheolaidd ers mis Mai."

Dywedodd Mr Roberts, er bod yr Alban wedi cyhoeddi benthyciadau cynnar i ffermwyr, bod yr UE wedi pasio mesurau argyfwng yn ymwneud â llu o reoliadau ac yn caniatáu i lywodraethau i weithredu’n gynnar.

"Mewn cyferbyniad, ymddengys bod ymateb Llywodraeth Cymru yn un tu hwnt o hamddenol.”

Unwaith yn rhagor, mae Undeb Amaethwyr Cymru eisiau cydnabod unigolyn sydd wedi gwneud cyfraniad neilltuol i ddatblygiad y diwydiant llaeth ac sydd wedi dod yn rhan hanfodol o’r diwydiant yng Nghymru.

Er mwyn cydnabod y fath wasanaethau, mae’r Undeb yn chwilio am enwebiadau ar gyfer y wobr, Gwasanaeth Neilltuol i Ddiwydiant Llaeth Cymreig UAC/HSBC.

Bydd yr enillydd yn cael ei gyhoeddi, a’r wobr yn cael ei chyflwyno yn Sioe Laeth Cymru sydd i’w chynnal yng Nghaerfyrddin ar ddydd Mawrth Hydref 30.

Dywedodd Swyddog Gweithredol UAC Sir Gaerfyrddin David Waters: “Mae yna nifer o unigolion teilwng iawn yng Nghymru sy’n haeddu’r wobr yma, ac wrth edrych nôl, rydym wedi cael enwebiadau ac enillwyr teilwng iawn.  Felly os ydych yn nabod person yng Nghymru sydd wedi cyfrannu’n helaeth tuag at ddatblygiad y diwydiant llaeth ac sydd wedi dod yn rhan hanfodol ohono yng Nghymru, yna ewch ati i’w henwebu nhw ar gyfer y wobr urddasol hon.”

Dywedodd Swyddog Gweithredol cangen UAC Sir Benfro Rebecca Voyle: "Rydym yn edrych ymlaen at sioe sir brysur le byddwn yn trafod #AmaethAmByth a #CyllidFfermioTeg gyda'n haelodau a'n gwleidyddion etholedig. Gobeithio bydd nifer ohonoch yn medru ymuno â ni am sioe ardderchog arall.”

Mae cangen Meirionnydd o Undeb Amaethwyr Cymru yn edrych ymlaen at ddiwrnod prysur yn Sioe'r Sir (dydd Mercher, 22 Awst), a gynhelir ar Ystâd y Rhug yng Nghorwen.