Mae swyddogion Undeb Amaethwyr Cymru wedi rhoi eu cefnogaeth i daith gerdded noddedig 200 milltir ar draws Cymru sy’n cael ei arwain gan y tenor Cymreig, Rhys Meirion.

O Orffennaf 13-20 bydd Rhys yn arwain yr ail daith Cerddwn Ymlaen ar draws Cymru ac yn cael cwmni 14 o gerddwr arall gan gynnwys hyfforddwr rygbi Cymru Robin McBryde, Gerallt Pennant o S4C, y cyflwynydd teledu Iolo Williams, y digrifwr Cymreig Tudur Owen a’r ffermwr, Arwyn Davies.

Bu Llywydd UAC Emyr Jones a cynrychiolydd De Cymru'r Pwyllgor Cyllid a Threfn yr Undeb Brian Thomas yn cwrdd â Rhys ac Arwyn yn Eisteddfod yr Urdd wythnos yma i drafod trefniadau ar gyfer yswirio’r daith gerdded.

Darparwyd yr yswiriant ar gyfer y daith llynedd gan yr Undeb a diolch i’r gefnogaeth hynny llwyddwyd i godi dros  £91,000 i wasanaeth Ambiwlans Awyr Cymru.

Mae Cerddwn Ymlaen eleni’n debygol o fod yn fwy o achlysur gyda rhyw 25 o gerddwr ar y briffordd bob dydd ynghyd a channoedd o bobl yn cerdded y cymalau cyhoeddus oddi ar y ffordd.

Dywedodd Rhys: “Rwy’n hynod o ddiolchgar i Emyr Jones ac UAC am gymryd yr amser i ddod yma i gyfarfod ni ar Faes yr Eisteddfod ac am yr holl gymorth arbenigol i drefnu’r yswiriant priodol.

Rydym wedi cael llawer o gyngor oddi wrth UAC.  Maent wedi bod o gymorth mawr i ni wrth drefnu’r yswiriant hyd yma”

[caption id="attachment_2418" align="aligncenter" width="300"] From left, Emyr Jones, Rhys Meirion, Arwyn Davies and Brian Thomas.[/caption]

Mae Undeb Amaethwyr Cymru wedi bod yn cydweithio â ffermwyr ifanc Sir Benfro yn ystod Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd er mwyn hyrwyddo ffermio yn ogystal â gwaith cymunedol ac elusennol yn y sir.

Rhannodd CFfI Sir Benfro stondin gyda UAC lle cynhaliwyd nifer o weithgareddau, gan gynnwys arddangosfeydd a chystadlaethau drwy gydol yr wythnos.

Roedd y gweithgareddau’n cynnwys lansio Gwobr Busnes Cefn Gwlad UAC, cangen Sir Benfro ar ei newydd wedd heddiw gan Y Gweinidog Cyfoeth Naturiol a Bwyd Alun Davies.

Mae’r wobr ar gyfer unigolyn 40 mlwydd oed neu iau sydd wedi datblygu busnes gwledig ei hunan ac sydd yn neu wedi bod yn weithgar gyda CFfI Sir Benfro naill ai fel aelod, cyn aelod, arweinydd clwb neu hyfforddwr.

Yn siarad o faes yr Eisteddfod, dywedodd y Gweinidog: “Rwy’n hynod o falch i gael y cyfle i lansio'r wobr hon sy'n cydnabod y gwaith gwych y mae pobl ifanc yn ei wneud i gefnogi economi wledig Sir Benfro.

"Mae'r wobr yn dangos y pwysigrwydd o gadw busnes yng nghalon y diwydiant ffermio. Mae'n hanfodol ein bod yn cydnabod pobl sy'n ymdrechu i ddarparu busnesau amaethyddol proffesiynol, proffidiol a chynaliadwy yn ystod y cyfnod hwn o newid mawr. "

"Rydym yn chwilio am geisiadau oddi wrth ystod eang o bobl gan gynnwys y rheiny sy’n ffermio yn rhinwedd eu hunain," ychwanegodd Rebecca Voyle, Swyddog Gweithredol UAC, cangen Sir Benfro.

"Mae’n rhaid i’r ymgeiswyr fod yn rheiny sy'n darparu gwasanaeth i'r sector amaethyddol neu’n bobl sydd wedi dechrau busnes yng nghefn gwlad megis gwneud cacennau, gwasanaethau trydanol, crefftau neu ddysgu cerddoriaeth.  Mae'r rhestr yn ddiddiwedd.

"O gyflwyno’r wobr hon rydym yn gobeithio amlygu’r gwaith ardderchog mae pobl ifanc yn ei wneud i gadw ardaloedd gwledig Sir Benfro yn llefydd bywiog ac economaidd weithgar."

I fod yn gymwys ar gyfer y wobr mae'n rhaid i'r unigolyn fod yn: -

• 40 mlwydd oed neu’n iau ar 1 Ionawr 2013
• Cymryd rhan weithredol mewn busnes gwledig yn Sir Benfro
• Gysylltiedig gyda CFfI Sir Benfro unai fel aelod, cyn aelod, arweinydd clwb neu hyfforddwr

Bydd gwobr ariannol, tlws parhaol ac aelodaeth blwyddyn am ddim gydag Undeb Amaethwyr Cymru yn cael eu gwobrwyo i'r enillydd yn ystod Sioe Sir Benfro (Awst 13-15).

Mae’n rhaid cyflwyno ceisiadau i swyddfa UAC yn Sir Benfro yn 3 North Street, Hwlffordd erbyn 5yp ar ddydd Mercher Gorffennaf 10.  Bydd rhagor o wybodaeth ar gael ar stondin UAC yn ystod yr Eisteddfod.

"Mae’n rhaid i rheiny sy’n enwebu rhywun gael caniatâd y person cyn rhoi’r enw ymlaen am y wobr," meddai Mrs Voyle.

Noddwyd Medal Gelf yr Eisteddfod gan UAC, cangen Sir Benfro a cynhaliwyd nifer o weithgareddau ar stondin yr Undeb gan gynnwys cwis i’r plant hyd at 11 mlwydd oed yngl?n â’r gwahanol fathau o ffermio a’r rhan mae gwenyn yn eu chwarae yn y broses o gynhyrchu bwyd.  Y wobr fydd set fferm i blentyn.

Roedd gan y CFfI arddangosfa o rai o gynigion y clybiau yng nghystadlaethau’r rali sirol eleni a gwybodaeth am y gwahanol weithgareddau y mae aelodau’r CFfI yn cymryd rhan mewn gan gynnwys  gwaith elusennol a chymunedol.

[caption id="attachment_2412" align="aligncenter" width="300"] Alun Davies (ail o’r dde) ar stondin UAC gyda swyddogion yr Undeb (o’r chwith) dirprwy lywydd Glyn Roberts, cadeirydd sir Benfro John Savins (cefn), is gadeirydd y sir Hywel Vaughan, is lywydd Richard Vaughan a chynrychiolydd de Cymru ar Bwyllgor Cyllid a Threfn canolog yr Undeb Brian Thomas[/caption]

Mae’n rhaid i fyfyrwyr prifysgol Cymraeg eu hiaith a fagwyd yn ardaloedd gwledig Cymru gael pob cyfle i ddychwelyd i swyddi a chartrefi yn eu cymunedau er mwyn gwarchod yr iaith.  Dyma a ddywedwyd wrth Bwyllgor Dwyieithrwydd a Chyhoeddusrwydd Undeb Amaethwyr Cymru yn ddiweddar.

Pwysleisiodd y siaradwraig gwadd, Ellen ap Gwynn, arweinydd Cyngor Sir Ceredigion bod rhaid gwneud pob ymdrech i gymell pobl ifanc i siarad Cymraeg a rhoi digon o gyfleoedd iddynt ddefnyddio'r iaith yn eu gweithle.

"Ond dylai aelodau h?n o staff sy’n gweithio ar gyfer unrhyw sefydliad hefyd gael eu cymell a'u hannog naill ai i ddysgu'r iaith neu i wella eu sgiliau iaith Gymraeg ymhellach," meddai.

Amlygodd y Cynghorydd ap Gwynn y pwysigrwydd o sefydliadau sy'n gweithredu yn y Gymraeg, ac sy’n gwasanaethu'r gymuned drwy gyfrwng y Gymraeg, i sicrhau bod siaradwyr Cymraeg ifanc yn cael eu cyflogi yn eu hardaloedd lleol.

"Yng Ngheredigion mae gweithgareddau’r clybiau ffermwyr ifanc a'r Urdd yn gymaint o hwyl i siaradwyr Cymraeg ifanc sy'n mynd i'r brifysgol ac yna sy’n dychwelyd adref am eu bod nhw’n dal i deimlo'n rhan o'r gymuned ac yn perthyn i'r rhwydwaith cymdeithasol.

"Mae’n rhaid i ni gydnabod y ffaith bod yna newid ym mhatrymau iaith, ond, er bod y nifer o blant tair i bymtheg oed wedi syrthio o fewn sir Ceredigion o 1,000, mae canran y rhai sy'n siarad Cymraeg wedi cynyddu o 78 y cant i 82 y cant."

Yn dilyn cyflwyniad y Cynghorydd ap Gwynn sbardunwyd trafodaeth fywiog ar sut y gallai ffermwyr integreiddio mwy o Gymraeg i’w busnesau, pa wasanaethau oedd ar gael i'w cynorthwyo i gyflawni hyn a'r polisïau dylai ysgolion eu mabwysiadu er mwyn cadw’r iaith i ffynnu.

Yn ystod y cyfarfod, ail-etholwyd Mansel Charles, cynghorydd sir yn Sir Gaerfyrddin fel cadeirydd y pwyllgor ac Eryl Hughes, ffermwr o Fetws y Coed fel is-gadeirydd.

Bydd cynrychiolaeth gref o’r sector amaethyddol i’w weld yn ystod Diwrnod Ceredigion a gynhelir yn San Steffan yn ddiweddarach y mis hwn.  Trefnir y digwyddiad gan gangen sir Ceredigion o Undeb Amaethwyr Cymru a'r AS lleol Mark Williams.

Mae'r digwyddiad ar Chwefror 27 yn gyfle i roi sylw unigryw i straeon o lwyddiant economi wledig Ceredigion drwy arddangos cynhyrchwyr bwyd a diod lleol ochr yn ochr â ffigurau blaenllaw o'r cyngor sir, papur newydd y Tivy-Side Advertiser, Prifysgol Aberystwyth, Llyfrgell Genedlaethol Cymru a busnesau arall.

Bydd y gynrychiolaeth o Undeb Amaethwyr Cymru - llywydd Emyr Jones, dirprwy lywydd Glyn Roberts, swyddog gweithredol sir Ceredigion Caryl Wyn-Jones a swyddogion sirol eraill - yn cyfarfod ASau Cymreig, yr Arglwydd Elystan Morgan o Aberteifi a chyn ddirprwy ysgrifennydd cyffredinol UAC yr Arglwydd Morris o Aberafan i drafod pwysigrwydd hyrwyddo a chefnogi'r economi wledig leol yng Nghymru.

Dywedodd Miss Wyn-Jones: "Mi fydd gan Geredigion gynrychiolaeth dda gydag amrywiaeth o gwmnïau a sefydliadau’r sir yn bresennol.  Rydym yn edrych ymlaen at rannu’r diwrnod yma gyda chynhyrchwyr bwyd a diod lleol megis Siocledi Sarah Bunton, Siop Fferm Llwynhelyg, Toloja Orchards, Tregroes Waffles a Teifi Cheese a fydd yn arddangos eu cynnyrch.

"Mae gan Geredigion gyfoeth o fusnesau gwledig arloesol ac entrepreneuraidd sy'n rhoi llwyfan cryf yn ystod cyfnodau economaidd anodd, ac rydym yn credu ei bod yn hanfodol bwysig bod yr unigolion allweddol yma sy'n gyfrifol am yrru ein heconomi leol ymlaen yn cael y cyfle i siarad wyneb-yn-wyneb gyda'r rhai sy'n gwneud penderfyniadau."

Un peth yw ennill cerbyd 4x4 newydd sbon, ond peth arall yw cael ei yswirio am ddim am flwyddyn.

Ond dyna sydd wedi digwydd i Dilwyn Owen o Sir Fôn, ennillydd Fferm Ffactor 2013 pan ddaeth Undeb Amaethwyr Cymru i’r adwy a chynnig yswirio yr Isuzu D-Max Yukon newydd sbon  iddo am flwyddyn, yn rhad ac am ddim.

“Drwy gael ei goroni’n ffarmwr gorau Fferm Ffactor 2012, rydym ni’n Sir Fôn yn ymfalchio yng nghamp Dilwyn,” meddai swyddog lleol Undeb Amaethwyr Cymru Ann Harries.

Fe ychwanegodd: “Rydym yn falch o gael ein cysylltu gyda’i gamp  a thrwy gynnig y nawdd fel hyn rydym yn dangos ein cefnogaeth i ffermwyr ifanc ar draws Cymru.”

Mae Dilwyn, sy’n 34 mlwydd oed ac o Lanedwen, Sir Fon, yn ffermio gwartheg a defaid yn ogystal a chontractio. Bu cystadlu brwd rhyngddo ef a’r cystadleuwyr terfynol eraill Geraint Jenkins o Dalybont a Gethin Owen o Fetws yn Rhos i ennill y cerbyd Isuzu newydd sbon a theitl Fferm Ffactor.

“Dwi wrth fy modd hefo’n Isuzu newydd, ac mae cael yswiriant am ddim arni hefyd yn coroni’r holl beth i mi,” meddai.

“Ar ddiwrnod cynta’r ffilmio, doeddwn i’m wedi dychmygu ennill, ond fel digwyddodd petha, mae o wedi bod yn un o’r profiadau gorau dwi erioed wedi ei gael. Gyda’r bumed gyfres yn agosau, mi fyswn i’n annog unrhyw un i fynd amdani, mae’n gyfle rhy dda i’w golli.”

Ers y gyfres gyntaf yn 2009, mae Fferm Ffactor wedi mynd o nerth i nerth, ac mi fydd y bumed gyfres yn cael ei darlledu yn nhymor yr Hydref 2013.

Mae’r cynhyrchwyr Cwmni Da yn derbyn enwebiadau tan y 31ain o Fawrth. I ymgeisio neu i enwebu ffrind neu berthynas cysylltwch a chriw Fferm Ffactor ar (01286) 685300 neu ewch i www.s4c.co.uk/ffermffactor

[caption id="attachment_2284" align="aligncenter" width="300"] Dilwyn Owen and Ann Harries with his new Isuzu D-Max Yukon[/caption]

Food production is not keeping pace with demand and the implications of this are terrifying, Farmers' Union of Wales president Emyr Jones warns in his New Year Message.

Mr Jones recalls that, during a recent visit to the European Parliament, he was presented with a copy of "The Politics of Land and Food Scarcity" by the book's editor Professor Paolo De Castro.

Prof De Castro is an agricultural economist, a former Italian Minister of Agriculture, and, as chairman of the committee tasked with scrutinising, negotiating and distilling proposed changes to the Common Agricultural Policy, is currently the most important person in the EU in relation to agriculture.

Mr Jones said: "De Castro's book makes for uncomfortable reading. Its introduction summarises the situation by stating that the current emergency '...in our latitudes, where expenditure [on food] counts for less than 15 per cent of overall household expenditure, risks being viewed as remote, while it is actually dramatically close'.

"That emergency is the fact that food production is not keeping pace with demand, and the political and wider implications of this over the coming years are truly terrifying.

"This has long been recognised by experts and agriculturalists around the globe but news of the emergency has apparently yet to reach the powers that be in Westminster.

"While countries such as China are involved in 'land grabbing' in Africa and elsewhere as part of the struggle to secure food supplies, our own UK Government and the opposition argue in favour of effectively abandoning our key control over food production - the Common Agricultural Policy - which was designed to address just such an emergency.

"Politicians are renowned for not being able to see further than the next election but it also seems than many are unable to learn from the lessons of living-memory. Our dependence upon food imports in the 1930s almost led to starvation and the loss of the War in the 1940s, and rationing continued well into the 1950s.

"While the prospect of another war on our doorsteps seems far away, population growth and food productivity, coupled with rising energy costs, climate change and a host of other challenges, mean that what we now face is unprecedented.

"The Welsh Government and others are, to their credit, arguing such points, and within continental Europe EU and across the globe these challenges are at the forefront of discussions. Meanwhile, UK Government and opposition continue to sleepwalk into the biggest emergency we have ever faced.

"Over the next year, critical decisions regarding how we finance and alter the Common Agricultural Policy will be made and these will have a dramatic impact on how we deal with the emergency.

"As the UK focusses on extreme arguments regarding membership of the EU, those which relate to retaining control of our own democracy while ensuring we are united enough to face the coming storm seem thin on the ground.

"Let us hope that 2013 brings change."