Bydd Undeb Amaethwyr Cymru’n pwysleisio’r pwysigrwydd o ffermydd teuluol a’u cysylltiadau gyda’r gymuned wledig ehangach yn ystod yr Eisteddfod Genedlaethol yn Llanelli yr wythnos nesaf (Awst 2-9).

Ar ddydd Sul a dydd Llun (Awst 3-4) yr Eisteddfod bydd Nicola Dickenson, gwraig fferm o Sir Gaerfyrddin yn arddangos ei stoc o ddillad plant, “Kids Casuals” ar stondin UAC.

Yn 2001, arallgyfeiriodd Nicola o ffermio ar ôl penderfynu nad oedd incwm y fferm yn ddigon.

Gan ddefnyddio cynlluniau ei hunan sydd wedi eu seilio ar thema amaethyddol, mae’n creu crysau t, crysau chwys, capiau, a sanau i blant, a caiff y dillad eu cynllunio a’u hargraffu ar y fferm yn Esgair Fawr, Llanpumsaint.

Mae hi’n credu bod gan y dillad gysylltiad personol, ac yn pwysleisio’r thema amaethyddol sy’n cynnwys tractorau a Jac Codi Baw, ac mae’n deall pa mor ddeniadol yw'r rhain i blant o bob oedran.

Mae hi a’i g?r Martin, sy’n Swyddog Cefnogi Cymuned yr Heddlu dros blismona gwledig yng Nghaerfyrddin wedi bod yn ffermio am dros ugain mlynedd ar y fferm sy’n 72 acer gyda buches fach o wartheg sugno.

Yn y dyfodol agos, maent yn gobeithio dechrau gwerthu cig yn uniongyrchol.

Bydd cynrychiolwyr o Agri-Advisor wrth law ar y dydd Llun (Awst 4) rhwng 10yb a 4yp er mwyn rhoi cymorth ar faterion a phryderon amaethyddol.

Ar y dydd Mawrth (Awst 5) am 11yb, cynhelir trafodaeth agored ar y stondin ar ystod o bynciau gan gynnwys, troseddau gwledig a chysylltiadau plismona amaethyddol gyda Phrif Gomisiynydd Heddlu Dyfed Powys, Christopher Salmon.

Bydd aelodau yn cael cyfle i drafod materion amaethyddol cyfredol ar y dydd Mercher (Awst 6) pan fydd yr AS Llafur Nia Griffith, AC  Plaid Cymru Rhodri Glyn Thomas, AC Democratiaid Rhyddfrydol Cymru William Powell a Chyfarwyddwr Polisi UAC Nick Fenwick yn ymweld â’r stondin am 11yb.

Ar y prynhawn dydd Mawrth a dydd Mercher (Awst 5-6) bydd cyfle i flasu llaeth yn rhoddedig gan gyflenwyr lleol, WJ Phillips a’i Feibion o Fferm Cwm Dairy, Cwmffrwd, Caerfyrddin.

Mae’r busnes teuluol, a sefydlwyd dros 45 mlynedd yn ôl yn dosbarthu llaeth i gartrefi a busnesau mewn ardal sy’n ymestyn o Sanclêr i Bontiets.  Un o’i busnesau nhw yw Bwydydd Castell Howell.

Prynodd y teulu'r rownd laeth ym 1969 oddi wrth aelod UAC, Brian Thomas, Gelliddu, Caerfyrddin.  Erbyn hyn, Mike a Dorian, meibion Mr Phillips sy’n rhedeg y busnes.

Maent yn godro 90 o wartheg Holstein Freisian, gyda 55 o ddilynwyr, yn berchen ar 85 o aceri ac yn rhenti 25 acer arall.

“Beth sy'n gwneud eu llaeth yn arbennig a beth mae’r cwsmeriaid yn hoffi yw'r ffaith bod nhw’n gallu dewis rhwng llaeth homogenaidd neu laeth heb ei homogeneiddio ac rydym yn edrych ymlaen at flasu,” dywedodd Swyddog Gweithredol Sirol, cangen Sir Gaerfyrddin UAC David Waters.

“Rydym hefyd yn edrych ymlaen at seremoni’r Fedal Ryddiaith ar y dydd Mercher am 4yp.

“Mae’r wobr urddasol yn cael ei chyflwyno am y darn gorau o ryddiaith ar y testun ‘Gwrthdaro’ a noddwyd y wobr ariannol o £750 gan gangen Sir Gaerfyrddin o UAC,” ychwanegodd Mr Waters.

Ar y dydd Iau a dydd Gwener (Awst 6-7) bydd gwëydd lleol, Judy Roberts yn arddangos ei sgiliau crefftus.

Mae wedi bod yn nyddu ers 40 mlynedd gan ddylunio dillad a phatrymau sy’n addas i’r edafedd a gynhyrchir.

Mae’n cymysgu ffibrau naturiol megis sidan, gwlân, alpaca, cashmir, angora, iac a chamel er mwyn cynhyrchu edafedd rhagorol.

Mae wedi bod yn dysgu gwau a dylunio gweuwaith yn Llandeilo ac yn cynnal gr?p gweu wythnosol yn Llanarthne yn ogystal â darparu hyfforddiant personol ar y grefft o nyddu.

“Trwy gydol yr wythnos, bydd plant yn gallu cystadlu mewn cystadlaethau lliwio ar y thema amaethyddol gydag ystod eang o wobrau.  Gofynnir

iddynt hefyd ddod o hyd i dag clust Tegwen y fuwch wrth iddi deithio ar draws y wlad.

“Gall y plant ddewis sgwâr ar fwrdd rhifo lliwgar i ddyfalu lle mae wedi colli ei thag clust ar ei thaith ar draws Cymru.

“Mae bob sgwâr yn costio £1 a bydd yr arian yn mynd tuag at elusennau hosbisau plant T? Hafan a T? Gobaith.

“Bydd cynrychiolydd o CFfI Cymru a RABI ar y stondin bob dydd ac edrychwn ymlaen at groesawu cynrychiolwyr o ymgynghorwyr tir Philip Meade i’n stondin ar ddiwedd yr wythnos,” ychwanegodd Mr Waters.

Bydd croeso cynnes a lluniaeth ysgafn ar gael trwy gydol yr wythnos a bydd aelodau o staff cangen Sir Gaerfyrddin o UAC ar gael i drafod materion amaethyddol cyffredinol.

Heddiw (dydd Iau Gorffennaf 24) derbyniodd Meinir Jones, cyflwynwraig Ffermio ar S4C a merch ffermwr o Sir Gaerfyrddin Wobr Goffa Bob Davies, Undeb Amaethwyr Cymru ar ôl cael ei henwebu gan ffermwyr Sir Benfro wedi iddi greu argraff arnynt gyda’i heitem ar y rhaglen am effaith TB mewn gwartheg a pholisi dileu cyfredol Llywodraeth Cymru.

Mae’r wobr - er cof am Bob Davies o’r Trallwng, gohebydd Cymreig y Farmers’ Weekly, a fu farw ym mis Tachwedd 2009 - yn cael ei gynnig i bersonoliaeth o’r cyfryngau sydd wedi codi proffil cyhoeddus ffermio yng Nghymru.

Wrth dderbyn y wobr, sef ffon fugail wedi cael ei cherfio’n arbennig gan wneuthurwr ffyn o Aberystwyth, Hywel Evans - oddi wrth Lywydd UAC Emyr Jones, dywedodd Miss Jones: "Hoffwn ddiolch i UAC am fy ystyried i fod yn enillydd teilwng o'r wobr.

"Mae ffermio a chefn gwlad yn agos iawn at fy nghalon gan fod fy swydd gyda Ffermio yn mynd law yn llaw gyda fy niddordeb o weithio gartref ar y fferm deuluol cig eidion, gwartheg a defaid fy rhieni Eifion a Doris a’m brawd Eirian."

Dywedodd Swyddog Gweithredol Sirol, cangen Sir Benfro o UAC Rebecca Voyle: "Gall y mater o bTB a sut i gael gwared ohono fod yn ddadleuol iawn, felly roedd yr aelodau yn awyddus i gydnabod y gwaith mae Meinir a'r tîm Ffermio yn ei wneud i dynnu sylw at yr effaith mae’r clefyd yn ei gael ar y diwydiant ac i ddiolch iddi am roi llais i'r rhai sy'n dioddef o’i ganlyniadau’n ddyddiol.

"Yn benodol, creuwyd argraff fawr ar yr aelodau am y modd sympathetig y dywedodd y stori o sut effeithiodd y clefyd ar Griff Owen a'i fusnes gan gyfleu'r rhwystredigaethau beunyddiol o ffermio â'r clefyd.

"Hefyd canmolodd yr aelodau y ffordd y bu’n cyfweld Alun Davies, y Gweinidog ar y pryd a herio ei atebion i'w chwestiynau."

Magwyd Meinir ar Fferm Maesteilo yng Nghapel Isaac, ger Llandeilo, gan fynychu Ysgol eglwys yng Nghymru Llanfynydd ac Ysgol Tre-gib, Llandeilo, lle bu’n brif ferch.

Graddiodd o Brifysgol Cymru Aberystwyth yn 2007 a dechreuodd weithio fel ymchwilydd i Telesgop ym mis Mehefin 2007, ac mae wedi cyfarwyddo rhaglenni fel Ffermio a Digwyddiadau ers 2009.

Ers yn ifanc iawn mae Meinir wedi ymrwymo i weithio ar y fferm deuluol ar bob cyfle a roddir, a bellach mae’n mwynhau arddangos diadell ei hun o ddefaid Balwen Cymreig mewn nifer o sioeau drwy gydol yr haf.

Mae CFfI Llanfynydd yn diddordeb arall sy'n agos iawn at ei chalon ac mae hi'n teimlo'n ddyledus iawn i’r sefydliad sydd wedi rhoi cymaint o brofiadau bythgofiadwy iddi a hefyd wedi creu cyfeillion oes.

Mae’n cymryd rhan mewn croestoriad eang o gystadlaethau gan gynnwys siarad cyhoeddus, adloniant hanner-awr, beirniadu a chneifio.

[caption id="attachment_3010" align="aligncenter" width="640"] Meinir Jones[/caption]

Noddir Medal Ryddiaith yr Eisteddfod Genedlaethol eleni a’r £750 o wobr ariannol gan gangen Sir Gaerfyrddin o Undeb Amaethwyr Cymru.  Cyflwynir y fedal am gyfrol o ryddiaith greadigol heb fod dros 40,000 o eiriau ar ddydd Mercher Awst 6 am 4yp yn yr Eisteddfod yn Llanelli (Awst 2-9).

“Mae’n anrhydedd i ni noddi’r fedal ryddiaith eleni a fydd yn cael ei chyflwyno yn ystod un o seremonïau’r Orsedd, pan fydd yr Archdderwydd yn arwain y seremoni ar lwyfan y pafiliwn, sy’n boblogaidd iawn ymhlith Eisteddfodwyr,” dywedodd David Waters, Swyddog Gweithredol Sirol Cangen Sir Gaerfyrddin.

“Rydym hefyd yn edrych ymlaen at gynnal ystod eang o weithgareddau ar stondin UAC yn yr Eisteddfod eleni a hefyd i groesawu aelodau’r undeb, y rhai hynny sydd ddim yn aelodau a ffrindiau am baned o de a sgwrs,” ychwanegodd Mr Waters.

[caption id="attachment_2989" align="aligncenter" width="1024"] O’r chwith, David Waters a Brian Richards, Cadeirydd Cangen Sir Gaerfyrddin o UAC yn cyflwyno’r Fedal Ryddiaith a £750 o wobr ariannol i Gadeirydd Pwyllgor Gwaith Eisteddfod Sir Gâr Gethin Thomas.[/caption]

Pwysleisiodd prif weithredwr y cwmni datblygu economaidd Menter a Busnes frwdfrydedd y sefydliad i annog siaradwyr Cymraeg i chwarae mwy o ran yn yr economi mewn cyfarfod o bwyllgor dwyieithrwydd a chyhoeddusrwydd Undeb Amaethwyr Cymru.

Wrth esbonio gwaith a strwythur y sefydliad yn Aberystwyth, dywedodd Alun Jones wrth aelodau’r pwyllgor ei bod nhw ond yn hysbysebu swyddi gwag yn y Gymraeg mewn rhannau gorllewinol o Gymru a bod y gallu i siarad Cymraeg yn angenrheidiol ar gyfer y mwyafrif o’r swyddi o fewn y cwmni.

Pwysleisiodd ymroddiad y cwmni i ddiogelu’r iaith Gymraeg drwy hyfforddi ei staff i weithredu yn hollol ddwyieithog ac i ddarparu hyfforddiant ychwanegol i’r aelodau hynny o staff sydd angen gwella eu gallu i siarad Cymraeg.

Dywedodd bod staff dwyieithog yn cynnig mantais gystadleuol i’r cwmni wrth gystadlu am dendrau a chytundebau.

Ar brydiau mae’n anodd recriwtio staff dwyieithog, ond mae’r cwmni yn ceisio sicrhau fod cleientiaid yn cael gwasanaeth yn yr iaith o’u dewis, trwy alw ar staff o siroedd cyfagos pe bai angen, ychwanegodd Mr Jones.

Cafodd cynrychiolydd Sir Gaerfyrddin Mansel Charles o Sarngelli, Llanegwad ei ail-ethol fel cadeirydd y pwyllgor a cafodd cynrychiolydd Ynys Môn Tegwyn Jones o Hafod, Llanfairpwll ei ethol fel is-gadeirydd.

[caption id="attachment_2920" align="aligncenter" width="672"] YMRODDIAD I’R IAITH GYMRAEG: O’r chwith, Tegwyn Jones, Alun Jones a Mansel Charles[/caption]

Cafodd Cangen Meironnydd o Undeb Amaethwyr Cymru wythnos lwyddianus dros ben yn ei safle ar faes Eisteddfod yr Urdd yn Y Bala gyda llawer iawn o weithgarwch a digwyddiadau wedi eu trefnu.

Ymysg y nifer fawr o ymwelwyr oedd Prif Weinidog Cymru Carwyn Jones, gweler (ail o’r dde) gyda (o’r chwith) cadeirydd cangen Penllyn o’r undeb Dylan Davies, is-gadeirydd y gangen sirol Euros Puw a Llywydd Cenedlaethol Emyr Jones.

“Cafwyd cyfle i drafod materion cyfredol yn y diwydiant amaeth ym Meirionnydd, ac mor bwysig yw bod yn rhan o’r Undeb Ewropeaidd,” meddai swyddog sirol UAC Meirionnydd Huw Jones.

“Trafodwyd hefyd cymaint y mae amaethyddiaeth yn ei gyfrannu i’r economi weledig - i barhad yr iaith a’r diwylliant Cymraeg, a bod y sir yn falch iawn o groesawu’r Eisteddfod.”

[caption id="attachment_2915" align="aligncenter" width="1024"] Ymysg y nifer fawr o ymwelwyr oedd Prif Weinidog Cymru Carwyn Jones, gweler (ail o’r dde) gyda (o’r chwith) cadeirydd cangen Penllyn o’r undeb Dylan Davies, is-gadeirydd y gangen sirol Euros Puw a Llywydd Cenedlaethol Emyr Jones.[/caption]

Mae Cangen Meirionnydd o’r Undeb wedi bod yn brysur yn paratoi cyfres o ddigwyddiadau ar gyfer stondin UAC ar faes Eisteddfod yr Urdd yn Y Bala wythnos nesaf, Mai 26 – 31.

Dyma un o Wyliau Ieuenctid mwyaf Ewrop, ac mae UAC wedi llogi stondin 3 uned ar gyfer y digwyddiad blynyddol poblogaidd yma, a thrwy gydol yr wythnos gall aelodau ac ymwelwyr I’r Eisteddfod alw am baned o de neu goffi a lluniaeth ysgafn.

Mae Merched yr Undeb drwy Feirionnydd wedi cytuno’n garedig i fod yn rhan o’r trefniadau, ac mae’r Gangen Sirol yn ddiolchgar dros ben am eu cymorth a’u cydweithrediad parod  yn ol Swyddog Sirol Meirionnydd, Huw Jones.

“Un o uchafbwyntiau’r wythnos yn ddios i’r Undeb fydd y seremoni Coroni ar y Dydd Gwener (Mai 30).  Daeth yr holl gyllid ar gyfer nawddogaeth yr Undeb o’r Goron o gronfa Merched yr Undeb Penllyn ac Edeyrnion yn Meirionnydd, ac mae’r Gangen Sirol yn eithriadol ddiolchgar am y rhodd hael iawn” dywedodd Mr Jones.

Gwnaethpwyd y Goron gan Mari Eluned o Fallwyd ger Dinas Mawddwy, a raddiodd gyda Dosbarth Cyntaf mewn Gemwaith o Brifysgol Loughborough yn 2006, ac ers hynny wedi sefydlu ei busnes ei hun yn cynhyrchu gemwaith arbenigol sy’n cyfuno llechen Gymreig ac arian.

Bydd yn mynychu Stondin UAC Dydd Llun (Mai 26) am 2.00 o’r gloch, ac ar y Dydd Gwener (Mai 31) yn dilyn Seremoni’r Coroni i roi cyflwyniad byr am y thema tu ol y gwaith sydd wedi ei ysbrydoli gan dymor Y Gwanwyn.

Mae un rhan o stondin yr Undeb wedi ei neilltuo drwy gydol yr wythnos ar gyfer gweithgareddau plant fydd yn cynnwys cystadlaethau, a gweithgarwch lliwio.  Bydd yno hefyd sesiwn dweud stori am 1.00 ar y Dydd Llun (Mai 26) gan y nofelydd poblogaidd lleol Haf Llywelyn o Lanuwchllyn, a bydd croeso cynnes i deuluoedd Ifanc.

Digwyddiad arall poblogaidd ar gyfer y Dydd Llun fydd ymweliad gan y chwaraewraig Rygbi Ryngwadol – Elen Evans o Ddinas Mawddwy. “Mae’r teulu yn gefnogwyr brwd o’r Undeb, ac rydym yn falch iawn o’i chysylltiad agos gyda ni” meddai Mr Jones.

“Yn ddios, atyniad poblogaidd drwy gydol yr wythnos fydd arddangosfa eang o hen gelfi ac hen offer gan Mr Aeryn Jones o Langwm.  Mae’n adnabyddus fel crefftwr medrus, yn waliwr a phlygwr gwrych tan gamp.  Cyhoeddodd lyfr yn 2013 “Aeryn Llangwm – Moch Bach mewn Basged Ddillad” a bydd cyfle i brynu’r llyfr ar y stondin.  Mae Aeryn hefyd yn ffigwr cenedlaethol ac yn enillydd Gwobr Goffa Llwyd o’r Bryn yn maes llefaru.

Fel rhan o Arddangosfa’r Undeb ar y Stondin bydd lluniau o aelodau UAC Meirionnydd gan y ffotographydd adnabyddus Chris Clunn o Maentwrog, a gyhoeddodd lyfr ar y pwnc yn 2011 a bydd cyfle pellach i brynu’r llyfr.

Dydd Mercher (Mai 28) bydd yr Heddwas Dewi Evans o Dim Atal Troseddu Heddlu Gogledd Cymru yn bresennol i roi sgwrs am ei waith diweddar yn atal troseddu ac yn rhoi geiriau defnyddiol o gyngor.  Mae Dewi Evans yn un o 3 Swyddog Cyswllt Gwledig gafodd eu penodi fel canlyniad i benderfyniad y Comisiynnydd Heddlu Winston Roddick i gynyddu presenoldeb yr Heddlu yng nghefn gwlad.  Bydd Mr Roddick yn ymweld a stondin yr Undeb dydd Gwener Mai 30.

Ar y Dydd Iau (Mai 29) bydd y cyn Swyddog Ardal UAC – Elfed Roberts yn bresennol yn rhoi arddangosfeydd coginio, a bydd cyfle i ymwelwyr flasu cig oen a chig eidion.  Bydd hefyd yn dangos sut i dorri carcas o oen Cymreig a ddylai ddenu llawer o ddiddordeb.

“Bydd yna arddangosfa o wahannol fathau o Iogwrt wedi eu cynhyrchu gan brand adnabyddus ‘Llaeth y Llan’ o Lansannan – mae gan y sylfaenwyr Gareth a Falmai Roberts gysylltiad agos gyda’r Undeb ac maent yn garedig iawn wedi noddi arddangosfa unwaith yn rhagor” meddai Mr Jones.

“Mae Hufenfa De Arfon o Chwilog hefyd wedi cytuno’n garedig i gyflenwi samplau o’u brand enwog Cawsiau Dragon.  Bydd cyfle yn ystod yr wythnos i flasu y cynnyrch yma”

Bydd aelodau o Dim Llywyddol yr Undeb ynghyd a staff yn bresennol drwy gydol yr wythnos i roi diweddariad ar waith a pholisiau yr Undeb.  Bydd hefyd staff o Adran Gwasanaethau Yswiriant yr Undeb yn bresennol i ddarparu gwybodaeth ac ateb ymholiadau.

[caption id="attachment_2895" align="aligncenter" width="1024"] TROSGLWYDDO’R GORON: Merched yr Undeb Penllyn ac Edeyrnion (o’r chwith) Beryl Jones, Ann Edwards, Alwen Davies, gwneuthurwraig y goron Mari Eluned ac Olwen Davies yn trosglwyddo’r goron i gadeirydd pwyllgor gwaith yr Eisteddfod Hedd Pugh gyda (i’r chwith pellaf) llywydd UAC Emyr Jones ac (i’r dde pellaf) Huw Jones.[/caption]