Mae’r cyflwynydd teledu Cymreig adnabyddus, ac un o hoelion wyth amaethyddiaeth Alun Edwards, wedi cael ei gydnabod am ei ymroddiad eithriadol i'r diwydiant ffermio gyda Gwobr Fewnol Undeb Amaethwyr Cymru am Wasanaethau i Amaethyddiaeth yn Sioe Frenhinol Cymru.

Daeth Alun Elidyr, fel y mae’n cael ei adnabod yn y gymuned amaethyddol ac ar y gyfres deledu Ffermio ar S4C, adref i ffermio Cae Coch, Rhydymain ym 1996, ar ôl colli ei dad yn sydyn. Roedd hyn ar ôl gyrfa actio lwyddiannus - yn actio mewn nifer o gyfresi drama megis Coleg, Yr Heliwr, Rownd a Rownd, Tipyn o Stad, a Lleifior.

Roedd yn benderfynol o weld ffermio a'r ffordd o fyw yn parhau yng Nghae Cae, ac yn arbennig i ofalu am ei fam ar y pryd.

Mae Undeb Amaethwyr Cymru (UAC) wedi disgrifio cynhadledd tywydd Llywodraeth Cymru a gynhaliwyd yn Sioe Frenhinol Cymru fel cam pwysig o ran gweithredu i leihau effeithiau presennol y tywydd, a’r rhai sydd i ddod yn y dyfodol ar ddiwydiant amaethyddol Cymru.

Yn siarad ar ôl y gynhadledd, a gadeiriwyd gan Lesley Griffiths, Ysgrifennydd y Cabinet, a mynychodd sefydliadau ffermio ac elusennau gwledig, swyddogion y llywodraeth, Cyfoeth Naturiol Cymru, Dŵr Cymru ac eraill, dywedodd Llywydd UAC, Glyn Roberts: "Mae Llywodraeth Cymru wedi llacio nifer o reolau yn sgil y tywydd eithafol, a hynny yn dilyn ein ceisiadau ym mis Mehefin, ac mi wnaethom ni alw am y gynhadledd hon ar ddechrau mis Gorffennaf.

"Rydym wedi croesawu’r cam nesaf yma, a thrafodwyd nifer o gamau pellach yn y cyfarfod.

"Yn benodol, pwysleisiwyd yr angen i gymryd camau pendant cyn gynted ag y bo modd o ran ymlacio rheolau a mesurau eraill, gan fod ffermwyr yn brwydro pob dydd er mwyn darparu dŵr ar gyfer da byw ac mae porthiant hanfodol y gaeaf yn cael ei ddefnyddio ar ffermydd ledled Cymru."

Dywedodd Mr Roberts fod nifer o’r camau yn rhai roedd UAC wedi annog Llywodraeth Cymru i’w hystyried, gyda'r bwriad o wneud penderfyniadau a chyhoeddiadau dros y dyddiau nesaf.

"Dros y mis diwethaf rydym wedi rhoi manylion i Lywodraeth Cymru o’r problemau y mae ffermwyr o gwmpas Cymru yn eu hwynebu, yn ogystal â chamau y gallai'r Llywodraeth eu cymryd i helpu'r sefyllfa.

"Rydym yn croesawu'r ffaith bod rhai o'r camau hyn bellach yn digwydd, ond roeddem wedi gofyn am y cyfarfod hwn er mwyn sicrhau y gellid ymchwilio pob cam posib yn iawn."

“Nawr bod hyn yn digwydd o’r diwedd, gobeithio y byddwn yn gweld llawer mwy o ddatblygiadau.”

Mewn cyfarfod â'r Ysgrifennydd Cabinet, Lesley Griffiths, mae Undeb Amaethwyr Cymru wedi pwysleisio bod angen cynllunio ar frys er mwyn lleihau effeithiau niweidiol posibl Brexit caled.

Dywedodd Llywydd UAC, Glyn Roberts: "Mae Llywodraeth Cymru ac UAC yn cytuno'n llwyr y byddai caniatáu i ni adael yr UE heb gadw mynediad llawn i'r Farchnad Sengl yn drychinebus.

“Cawsom drafodaeth onest iawn gydag Ysgrifennydd y Cabinet ynghylch y risgiau o Brexit caled ac mae damcaniaethau cyfredol y gallai canlyniad o'r fath fod yn fwy tebygol nag a oedd yn wir o'r blaen."

Dywedodd Mr Roberts y gallai'r rhwystrau rhag gwerthu i farchnad yr UE oherwydd Brexit caled cael effaith debyg ar brisiau anifeiliaid i'r gwaharddiadau allforio a gyflwynwyd yn 2001 a 2007 o ganlyniad i Glwy’r Traed a'r Genau.

Mewn cyfarfod arbennig gydag Ysgrifennydd Cymru Alun Cairns ac Ysgrifennydd Defra, Michael Gove, mae Undeb Amaethwyr Cymru, wedi pwysleisio’r angen am eglurhad pellach ynghylch sut y bydd arian amaethyddol yn cael ei ddosbarthu i Gymru ar ôl Brexit.

Yn siarad ar ôl y cyfarfod, dywedodd Llywydd UAC, Glyn Roberts: "Mae'r ddau Ysgrifennydd Gwladol wedi rhoi sicrwydd y bydd Cymru'n derbyn yr un dosbarthiad o arian amaethyddol tan 2022, ac y bydd hyn yn digwydd y tu allan i Fformiwla Barnett."

Dywedodd Mr Roberts fod hyn wedi bod yn neges allweddol o ymgyrch #CyllidFfermioTeg UAC, a bod yr addewidion niferus yn cael eu croesawu’n fawr iawn.

Mae Undeb Amaethwyr Cymru wedi disgrifio’r cyhoeddiad y bydd Partneriaeth Diogelwch Fferm Cymru yn derbyn £46,000 i hyrwyddo Iechyd a Diogelwch yn y sector amaethyddol a choedwigaeth, fel carreg filltir wrth fynd i'r afael â'r broblem.

Bydd yr arian yn cael ei ddefnyddio i gefnogi ymgyrch y Bartneriaeth 'Gweithio gyda'n gilydd i wneud ffermio yn fwy diogel'.

Dywedodd Llywydd UAC, Glyn Roberts: "Mae hon yn garreg filltir wrth fynd i'r afael â diogelwch fferm a chroesawaf y cyhoeddiad yn galonnog iawn.

Mae Undeb Amaethwyr Cymru (UAC) yn dweud y dylai effeithiau presennol y tywydd ar ddiwydiant amaethyddol Cymru fod yn ffocws allweddol i lywodraethau, a ddim yn cael eu hanghofio ynghanol dadleuon pwysig eraill sy’n ymwneud a Brexit a pholisïau gwledig y dyfodol.

Yn siarad yng nghynhadledd UAC i’r wasg ar drothwy’r sioe frenhinol, dywedodd Llywydd UAC Glyn Roberts er bod pryderon ynghylch materion fel cytundebau masnach ôl-Brexit neu bolisïau amaethyddol y dyfodol yn hollbwysig, mae’n rhaid i’r angen am ofalu am anifeiliaid nawr a sicrhau bod digon o borthiant i ofalu amdanynt trwy'r gaeaf fod yn flaenoriaeth.