Effeithiau trychinebus Brexit heb gytundeb oedd un o'r materion a godwyd yn ystod cyfarfod rhwng Undeb Amaethwyr Cymru (FUW) a'r Ysgrifennydd Amaethyddiaeth Michael Gove ac Ysgrifennydd Cymru Alun Cairns.

Yn ystod y cyfarfod, dywedodd Llywydd FUW Glyn Roberts wrth Mr Gove a Mr Cairns na fyddai unrhyw Lywodraeth neu Senedd gyfrifol yn caniatáu i'r DU adael yr UE heb gytundeb.

Ar un adeg, bu Gwern Williams yn gweithio am flynyddoedd lawer ledled Ewrop, De Affrica a’r Dwyrain Canol  fel peiriannydd Massey Ferguson.

Erbyn hyn mae ef, ei wraig a'i ddau blentyn ifanc yn rhedeg fferm eu hunain sef Nantygwyrddail, Islawrdref, ger Dolgellau, ar denantiaeth 15 mlynedd gyda'r Ymddiriedolaeth Genedlaethol, a hynny ers mis Hydref 2017.

Ond nid yw Gwern wedi gorffen gyda’r tractorau eto. Yn ogystal â rheoli fferm 350 erw ym Meirionnydd, gyda 250 o hynny yn dir mynydd, mae Gwern yn rhedeg ei fusnes ei hun yn trwsio tractorau a pheiriannau er mwyn sicrhau incwm ychwanegol.

“Dim ond tua 20 erw o'r fferm sy’n addas ar gyfer cynaeafu silwair,” meddai Gwern.

Mae cau safle prosesu llaeth gwerth £6.5 miliwn yng ngogledd Cymru, sy'n rhoi hyd at 80 o swyddi yn y fantol, yn ergyd fawr i weithwyr a'u teuluoedd ac yn bryder mawr i gynhyrchwyr llaeth yng Nghymru, meddai Undeb Amaethwyr Cymru.

Derbyniodd Cwmni Bwyd GRH grant o £1.7 miliwn gan Lywodraeth Cymru yn 2017, i ail-leoli ei bencadlys ym Minffordd, ond credir bellach y bydd yn mynd i ddwylo’r derbynwyr KPMG.

“Gallai hyn gael effaith ddinistriol ar y gweithwyr a'u teuluoedd, a'r gymuned ehangach,” meddai Dai Miles, Cadeirydd Pwyllgor Llaeth FUW. “Dylai sicrhau dyfodol i'r safle fod yn bwysig iawn i'r ardal a Llywodraeth Cymru, a fuddsoddodd £ 1.7 miliwn yn y busnes, ac yn gwneud popeth o fewn eu gallu i ddod o hyd i berchnogion newydd i gymryd y safle pwrpasol.

“Mae'r newyddion diweddaraf hyn yn peri pryder sylweddol i'r sector llaeth yng Nghymru gyda gostyngiad pellach yn y gallu prosesu yng Nghymru. Os yw hyn yn golygu colli rhagor o brosesu yng Nghymru, yna mae hyn yn golygu colli manteision economaidd prosesu yng Nghymru a phryder mawr i gynhyrchwyr llaeth yn yr ardal.” ychwanegodd Mr Miles.

Noddir cadair Eisteddfod Genedlaethol Sir Conwy 2019 gan ganghennau sir Gaernarfon a sir Ddinbych o Undeb Amaethwyr Cymru ar ôl i’r Undeb roi hysbyseb ym mhob un o bapurau bro ardal yr Eisteddfod yn gofyn am ddyluniadau.

Derbyniwyd nifer o geisiadau a dyluniad Gwenan Jones o fferm Tŷ’n Rhos, Pentrefoelas oedd yn llwyddiannus. O’i magwraeth yng nghefn gwlad Dyffryn Conwy a gradd mewn Arlunio, Dylunio a Gwneuthuro o Ysgol Celf a Dylunio, Prifysgol Metropolitan Caerdydd, cafodd Gwenan ei hysbrydoli gan yr afon Conwy a diwylliannau’r sir.

Defnyddiodd ddelweddau o’r dyffryn i greu dyluniad eithriadol o hardd gydag afon Conwy fel asgwrn cefn y sir, tref Llanrwst a’i diwydiannau.  Mae ffôn fugail hefyd yn un o’r siapiau arloesol ar gyfer y gadair, sy’n symbolaeth gadarn ac urddasol o’r sir a’i diwylliannau.

Yn sgil cyfnod o ansicrwydd llwyr o ran yr hyn bydd Brexit yn ei olygu i ffermio a Chymru fel cenedl, mae Llywydd Undeb Amaethwyr Cymru (FUW), Glyn Roberts, wedi galw ar Mark Drakeford, Prif Weinidog Cymru, am lywodraethu da er mwyn diogelu ffermydd teuluol Cymru mewn cyfarfod o Brif Gyngor yr Undeb yn Aberystwyth, heddiw, dydd Llun 17 Mehefin.

"Mae'n rhaid i Lywodraeth Cymru sicrhau sefydlogrwydd i'n diwydiannau ac osgoi camau a fyddai'n ychwanegu at y cythrwfl y mae ein ffermydd teuluol yn debygol o'i wynebu yn y misoedd a'r blynyddoedd nesaf o ganlyniad i Brexit," meddai Mr Roberts.

"Fe'n calonogwyd gan ymateb diweddar Llywodraeth Cymru i ymgynghoriad Brexit a'n Tir a gynhaliwyd llynedd, ac edrychwn ymlaen at y papur ymgynghori nesaf," meddai Mr Roberts.