[caption id="attachment_7012" align="alignleft" width="300"] Swyddog Gweithredol UAC Ceredigion Mared Rand Jones yn hyrwyddo’r manteision o laeth a chynnyrch llaeth yn Ffair y Glas Prifysgol Aberystwyth.[/caption]

Yn ddiweddar mae myfyrwyr newydd Aberystwyth wedi dysgu am y manteision o yfed llaeth ac o’i gynnwys fel rhan o’i diet bob dydd wrth i Undeb Amaethwyr Cymru roi samplau llaeth â blas am ddim allan i fyfyrwyr ar y campws.

Ymunodd Swyddog Gweithredol UAC Ceredigion Mared Rand Jones yn Ffair y Glas Prifysgol Aberystwyth ac mi ddywedodd: “Nid yw yfed llaeth a’i gynnwys yn eich diet dyddiol yn cael ei llwyr werthfawrogi ac rwy’n hynod o falch ein bod ni wedi trosglwyddo’r neges yma i’r myfyrwyr flwyddyn gyntaf heddiw.  Mae llaeth a chynnych llaeth yn chwarae rhan bwysig yn ein diet bob dydd gan eu bod nhw’n darparu ffynhonnell bwysig o brotein a chalsiwm ac yn cynnwys fitaminau a mwynau hanfodol, ac mae’r cyfan oll yn bwysig i ddiet cytbwys.

“Mae nifer o fanteision arall sy'n gysylltiedig â yfed llaeth, rhai ohonynt nid oedd y myfyrwyr yn ymwybodol ohonynt. Er enghraifft, gall y fitaminau a mwynau sydd mewn llaeth liniaru straen. Ar ôl diwrnod hir a chaled o ddarlithoedd ac astudio, eisteddwch i lawr ac yfed gwydraid o laeth cynnes. Mae wir yn medru helpu i leddfu tensiwn yn y cyhyrau a lleddfu’r nerfau.

[caption id="attachment_7014" align="alignleft" width="300"] Mared Rand Jones o UAC yn hyrwyddo’r manteision o yfed llaeth i fyfyrwyr newydd Prifysgol Aberystwyth.[/caption]

"Mae llaeth yn wych ar gyfer llawer o bethau ac yn medru rhoi hwb i’ch lefelau egni. Os ydych yn straffaglu drwy’r diwrnod, beth am wydraid o laeth oer i adfer y lefelau egni mewn dim o amser ac yn llawer iachach na llawer o ddiodydd egni llawn siwgr.”

Mae UAC hefyd am annog y myfyrwyr newydd i sicrhau eu bod yn prynu llaeth a chynnyrch llaeth Cymreig wrth wneud y siopa bwyd.

"Rydym hefyd am ddefnyddio'r cyfle hwn i annog myfyrwyr i wneud yn si?r eu bod yn prynu llaeth a chynnyrch llaeth Cymreig megis menyn, caws ac iogwrt. Wrth wneud hyn, maent yn cefnogi ein diwydiannau llaeth ac wrth gwrs yr ail a thrydydd busnes sector sy'n gysylltiedig ag amaethyddiaeth. Mae ein ffermwyr llaeth wedi dioddef amser caled dros y blynyddoedd diwethaf ac mae angen cymaint o gefnogaeth a phosib – mae prynu cynnyrch Cymreig pryd bynnag y gallwn yn rhywbeth mae pob un ohonom yn gallu ei wneud i gefnogi'r achos a rhoi hwb i'r economi wledig wrth wneud hynny," ychwanegodd.

[caption id="attachment_7013" align="aligncenter" width="300"] Swyddog Gweithredol UAC Ceredigion Mared Rand Jones a Dirprwy Is-Ganghellor Prifysgol Aberystwyth Dr Rhodri Llwyd Morgan.[/caption]

[caption id="attachment_7003" align="alignright" width="300"] Sian Gwenllian, AC Arfon; Cadeirydd cangen UAC Sir Gaernarfon Tudur Parry a Swyddog Gweithredol UAC Sir Gaernarfon Gwynedd Watkin.[/caption]

Mae cangen Caernarfon o Undeb Amaethwyr Cymru wedi cyfarfod gyda’r Aelod Cynulliad lleol ar gyfer Arfon, Siân Gwenllian er mwyn trafod #AmaethAmByth.

Ymhlith y nifer o bynciau ar yr agenda, trafododd swyddogion yr Undeb ddyfodol cytundebau masnach, incymau ar ôl Brexit, a bygythiad TB mewn gwartheg ar drafodaethau masnach.

“Hoffwn ddiolch i Siân Gwenllian am gwrdd â ni, ac am y trafodaethau eang a gawsom.  O ran y trafodaethau masnach sydd ar fin digwydd gyda'r UE a rhanbarthau eraill, rydym yn pwysleisio bod dibyniaeth bresennol y DU ar fwyd wedi'i fewnforio yn golygu y bydd yna bwysau gwleidyddol sylweddol i sicrhau cyflenwadau bwyd rhatach o du allan i'r DU er mwyn osgoi chwyddiant ym mhrisiau bwyd.

"Felly i osgoi’r fath gynnydd ym mhrisiau bwyd, mae'n hollbwysig bod polisïau masnach newydd yn rhoi’r budd gorau posib i gynhyrchwyr Cymreig, o ran allforio a marchnadoedd domestig. Mae'n rhaid i ni sicrhau bod popeth posib yn cael ei wneud i sicrhau bod archfarchnadoedd a chyrff eraill yn y sector preifat yn cefnogi ein cynhyrchwyr yma ac nid yw cynhyrchu bwyd yn y DU a hyfywedd ein sectorau amaethyddol yn cael ei danseilio," meddai Cadeirydd cangen Sir Gaernarfon o UAC Tudur Parry.

Wrth siarad am incwm ôl-Brexit, atgoffwyd yr Aelod Cynulliad gan swyddogion yr Undeb o’r ffaith yn ystod y Clwy Traed a’r Genau Traed yn 2001, collodd ffermwyr Cymru £65m (£98m yn nhermau heddiw) yn bennaf drwy'r gwaharddiad ar allforio a bod tua 75% o incwm ffermydd yng Nghymru yn dod o’r Polisi Amaethyddol Cyffredin (PAC).

I gadw incwm, sydd eisoes yn isel, yn union fel y mae yn absenoldeb y PAC, byddai'n rhaid i broffidioldeb cynhyrchu gynyddu pedair gwaith ychwanegodd Tudur Parry. Tynnodd Mr Parry sylw at adroddiad Brian Gardner ‘Brian Gardner, sy’n rhagweld y byddai nifer y ffermydd teuluol bach a chanolig eu maint yn dirywio ar ôl Brexit, gyda rhesymoli’r sector i unedau llawer mwy. Byddai hunangynhaliaeth bwyd y DU yn disgyn a byddai cyfan lawer mwy o'r nwyddau amaethyddol a ddefnyddir yn y DU yn cael ei fewnforio o lefydd megis Gogledd a  De America, Awstralia a Seland Newydd.

"Mae hyn yn amlygu’r cynhyrchwyr ymhellach i brisiau farchnad fyd-eang a chyflenwad anwadalrwydd gan fod ffactorau megis tywydd gwael, clefydau a chynaeafau gwael yn cyfrannu at gyflenwad cyfnewidiol. Byddai'r effaith andwyol yn ymestyn i fyny ac i lawr y cadwyni cyflenwi a thrwy’r economi wledig yn gyffredinol ac yn cael effaith arbennig o eithafol ar drefi bach a chanolig eu maint lle mae'r sector amaeth yn cyfrannu'n fawr at gyfoeth ardaloedd o'r fath,” meddai Tudur Parry.

"Hefyd, atgoffwyd Sian Gwenllian fod UAC wedi galw am ddadl Aelod Unigol ar y pwnc o TB mewn gwartheg ac yn croesawu'r gefnogaeth mae’r Undeb wedi ei dderbyn hyd yn hyn i’r cynnig. Rydym wedi ei hannog i gefnogi’r ddadl hefyd, sy'n cael ei gynnal Dydd Mercher Medi 28.

“Mae’n rhaid i bob Aelod o'r Cynulliad gydnabod y bydd y broblem o TB yng Nghymru yn cael canlyniadau trychinebus ar drafodaethau masnach y dyfodol os na gaiff y clefyd ymhlith ein bywyd gwyllt sylw ar frys.

“Rydym wedi pwysleisio bod y ddadl hon yn gyfle am gydweithrediad ymhlith y trawsbleidiau ar fater sy’n achosi goblygiadau emosiynol ac ariannol ar gyfer nifer o ffermwyr yng Nghymru ac rydym angen cefnogaeth y Cynulliad i gyd er mwyn sicrhau newid yn y polisi,” ychwanegodd Tudur Parry.

Mae UAC wedi pwysleisio ymhellach y pwysigrwydd o anrhydeddu cytundebau Glastir presennol ac unrhyw gynlluniau newydd y cytunwyd arno cyn Brexit.

Mae Adroddiad Sefyllfa Byd Natur 2016 yn cydnabod y rhan bwysig mae ffermwyr yn cyfrannu tuag at gadwraeth, ond mae yna bwyslais camarweiniol ar rai ffactorau amgylcheddol, dywedodd Undeb Amaethwyr Cymru.

Wrth ymateb i’r adroddiad, dywedodd Cadeirydd Pwyllgor Defnydd Tir UAC Gavin Williams: “Er y byddem yn sicr ddim yn cytuno â rhai o'r honiadau a wnaed yn yr adroddiad Sefyllfa Byd Natur Cymru, rwy’n croesawu’r ffaith ei bod yn llawer mwy cytbwys nag adroddiad y DU o ran cydnabod y rôl gadarnhaol sydd gan ffermwyr yng nghadwraeth, a dilysrwydd y pryderon yr ydym wedi bod yn crybwyll ers degawdau."

Ymhlith y pryderon hynny yw’r ffaith bod tan-bori - weithiau o ganlyniad i reolau cynllun amaeth-amgylcheddol - yn cael effaith niweidiol ar lawer o rywogaethau a chynefinoedd, dywedodd Mr Williams.

"Mae'n galonogol bod 67 y cant o'r rhywogaethau sy’n cael blaenoriaeth ac yr aseswyd yn yr adroddiad yn cael eu dosbarthu fel sefydlog neu'n cynyddu mewn niferoedd. Fodd bynnag, ar gyfer y rhywogaethau hynny nad ydynt yn perfformio cystal, mae’n rhaid i ni ystyried beth yw’r cam nesaf.”

Dywedodd Mr Williams y dylid gwneud asesiad cywir o'r ffactorau sy'n dylanwadu ar ddirywiadau o'r fath.

"Mae’r adroddiadau Sefyllfa Byd Natur amrywiol ar draws y DU yn cydnabod bod ffactorau megis cynnydd mewn ysglyfaethwyr ymhlith adar a mamaliaid, a rhoi'r gorau i bori, llosgi a thorri, oll yn cael effaith negyddol ar rywogaethau a chynefinoedd.

"Mae yna gydnabyddiaeth gynyddol o'r difrod amgylcheddol mae dan-reolaeth a cholli arferion ffermio yn eu cael,  ac yn ei gael os ydym am weld ffermio’n mynd yn llai hyfyw yn ariannol, ac mae’r pryderon hyn yn dechrau cael eu hadlewyrchu mewn adroddiadau o’r math yma”.

Fodd bynnag, dywedodd Mr Williams bod yna rai yn parhau i fod yn barod i roi’r bai ar amaethyddiaeth pryd bynnag maent yn wynebu problemau, ac yn parhau i wadu’r gwirioneddau anghyfforddus megis y ffaith bod niferoedd cynyddol o ysglyfaethwyr yn gwledda ar rai o'n rhywogaethau sydd fwyaf mewn perygl.

"Mae angen i wleidyddion ac amgylcheddwyr i fod yn onest gyda nhw eu hunain a'r cyhoedd yn gyffredinol am ffactorau megis ysglyfaethu, neu fel arall maent mewn peryg o achosi difrod pellach i'r amgylchedd."

Mae ein hymgyrch Amaeth Am Byth yn pwysleisio’r ffaith bod ffermio yn bwysig i bopeth sydd gyda ni yma yng Nghymru, ac mae hynny’n cynnwys ein hamgylchedd a’r rhywogaethau sy’n gwneud Cymru’n le unigryw,” ychwanegodd.

Gydag ond pythefnos i fynd nes bydd Undeb Amaethwyr Cymru yn cynnal y Gynhadledd Amaeth Cymru, mae UAC yn atgoffa pawb sydd yn cymryd diddordeb mewn materion amaethyddol a’r cyfleoedd am dyfiant yng Nghymru wledig yn dilyn Brexit i sicrhau lle yn y Gynhadledd.

Cynhelir y gynhadledd ar Hydref 6, yng Nghanolfan yr Aelodau ar Faes y Sioe Frenhinol, Llanelwedd i ddechrau am 9.30yb.

Catrin Haf Jones, newyddiadurwraig ITV Cymru fydd yn cadeirio’r gynhadledd.

Yn ystod bore’r gynhadledd bydd yr Economydd, Gwleidydd ac aelod o Gr?p economyddion ‘Vote Leave’  Yr Athro Warwick Lightfoot yn siarad am “Gyfleoedd economaidd a’r peryglon o symud ymlaen?, Swyddog Gweithredol Datblygu’r Farchnad Allforio Hybu Cig Cymru Deanna Leven yn siarad am fasnach a marchnadoedd a bydd Steve Keyworth, Sylfaenydd a Chyfarwyddwr Environmental Systems, ymgynghoriaeth amgylcheddol ac amaethyddol yn siarad am GIS a thechnoleg synhwyro o bell ar gyfer rhaglenni amgylcheddol ac amaethyddol.

Yn ystod prynhawn y gynhadledd, bydd Dirprwy Brif Weithredwr RWAS ac Ysgolhaig Nuffield Aled Jones  yn son am “Gynaliadwyedd amaethyddiaeth drwy’r gymuned a digwyddiadau cymunedol”, Prif Swyddog AHDB (Y Bwrdd Datblygu Amaethyddiaeth a Garddwriaeth) Tom Hind yn cyflwyno’r pwnc “Beth yw’r cydbwysedd cywir ar gyfer trafodaethau masnach?” a bydd Comisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol, Llywodraeth Cymru Sophie Howe hefyd yn rhoi cyflwyniad.

Bydd trafodaeth banel yn dilyn pob sesiwn ac yn rhoi cyfle i’r gynulleidfa ofyn cwestiynau.

Dywedodd Llywydd UAC Glyn Roberts: “Rydym bellach yn y paratoadau diwethaf ar gyfer ein Cynhadledd Amaeth Cymru ac rydym yn edrych ymlaen at ymchwilio’r nifer o agweddau a chyfleoedd am dyfiant yn dilyn Brexit.

Mae’r siaradwyr sydd gyda ni yn arbenigwyr yn eu meysydd ac yn sicr o gynnig persbectif gwahanol a mewnwelediad i'r hyn sydd i ddod yn y dyfodol unwaith y byddwn yn gadael yr Undeb Ewropeaidd o ran ein heconomi, masnach, technoleg a’n cymunedau cymdeithasol.

“Os nad ydych wedi archebu eich lle yn y gynhadledd ac mae diddordeb gyda chi mewn #AmaethAmByth, rwy’n eich annog i wneud hynny cyn gynted ac sydd bosib ar ein gwefan www.fuw.org.uk/conference neu drwy ffonio ein prif swyddfa ar 01970 820280, gan fod llefydd ar sail y cyntaf i’r felin”.

Cynhaliodd cangen Ceredigion o Undeb Amaethwyr Cymru daith tractorau llwyddiannus iawn, 24 milltir o hyd, ar ddydd Sul Medi 18 gan godi £540 ar gyfer Sefydliad Prydeinig y Galon Cymru (BHF).

Cychwynodd y 27 tractor allan o Gwili Jones, Maesyfelin, Llanbed cyn mynd trwy Cwmann, a dros y mynyddoedd i Landdewi Brefi.  Yna aeth y daith dros ddyffryn Teifi tuag at Olmarch, gyda’r cymal diwethaf yn mynd trwy Llanycrwys a Silian.

Dywedodd Swyddog Gweithredol UAC Ceredigion Mared Rand Jones: “Rwy’n hynod o hapus gyda’r swm a lwyddwyd i godi gyda’n taith tractorau gyntaf un - mi wnaeth pawb fwynhau'r daith, ac felly o hyn, allwn ddatblygu digwyddiad blwyddyn nesaf i fod hyd yn oed yn fwy!

“Roedd hi’n hyfryd gweld cynifer o bobl yn ymuno gyda ni yn y frwydr yn erbyn clefyd y galon.  Mae’n achos werth chweil a gobeithio ein bod wedi llwyddo i godi ymwybyddiaeth o faint o broblem yw clefyd y galon ar draws Cymru a’r DU yn gyfan gwbl.

“Hoffwn ddiolch hefyd i’r holl fusnesau sydd wedi cyfrannu gwobrau ar gyfer y raffl ar y diwrnod, pawb a gymerodd rhan yn y daith tractorau ac sydd wedi cynorthwyo at lwyddiant y digwyddiad.

Gwahoddir disgyblion ysgolion cynradd Cymru i gymryd rhan mewn cystadleuaeth i gynllunio cerdyn Nadolig ar y thema #AmaethAmByth ar gyfer cystadleuaeth flynyddol Undeb Amaethwyr Cymru.

Mae UAC yn gofyn i blant rhwng 4 a 11 mlwydd oed i ddylunio golygfa Nadoligaidd yn dangos i ni pam bod #AmaethAmByth ar gyfer cardiau Nadolig a fydd yn cael eu gwerthu i godi arian ar gyfer elusen yr undeb Sefydliad y Galon Brydeinig Cymru.

Dywedodd Llywydd UAC Glyn Roberts: “Caiff y gystadleuaeth ei rannu’n ddau gategori - yr ymgeiswyr Cymraeg a’r ymgeiswyr Saesneg. Gall y plant ddefnyddio unrhyw gyfrwng i greu eu cardiau, er enghraifft creonau, pensiliau lliw, peniau blaen ffelt neu baent i dynnu’r llun, ac mae’n rhaid defnyddio dalen A4 o bapur.

“Yr unig amod yw bod yn rhaid iddo fod yn garden Nadolig sy’n dangos pam bod #AmaethAmByth.  Bu’r gystadleuaeth yn llwyddiant mawr y llynedd a gobeithio, y gallwn sicrhau cefnogaeth ein hysgolion cynradd ar draws Cymru unwaith eto eleni.”

Bydd enillydd pob categori yn derbyn tocyn anrheg gwerth £30 i’w hunain, pecyn o’r cardiau yn dangos eu dyluniad, mynediad un diwrnod am ddim i Ffair Aeaf 2016 er mwyn derbyn eu gwobrau a siec gwerth £50 ar gyfer eu hysgol.

Bydd y dyluniadau buddugol ynghyd a detholiad o’r cynigion arall yn cael eu harddangos ar stondin UAC yn ystod y Ffair Aeaf ar Dachwedd 28-29. Y dyddiad cau ar gyfer ceisiadau yw dydd Gwener Tachwedd 11.

Mae angen cynnwys enw, oedran, rhif dosbarth, enw’r ysgol a chyfeiriad cartref y disgybl a’i anfon naill ai i This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it., ei bostio neu ddosbarthu i UAC, Llys Amaeth, Plas Gogerddan, Aberystwyth, SY23 3BT, wedi eu nodi fel “Cystadleuaeth Ysgolion”.