Mae’r Swyddfa Ystadegau Gwladol wedi penodi rheolwr ymgysylltu’r cyfrifiad/cynghorydd cymunedol i gefnogi trigolion Cymru a helpu i wneud Cyfrifiad 2021 yn llwyddiant.

Bydd rheolwyr ymgysylltu’r cyfrifiad/cynghorydd cymunedol, yn helpu sefydliadau, elusennau a grwpiau ffydd ac arweinwyr cymunedol yn y ddinas/rhanbarth i godi ymwybyddiaeth o’r cyfrifiad a pha mor bwysig yw sicrhau bod trigolion yn cymryd rhan.

Arolwg a gaiff ei gynnal unwaith bob degawd yw’r cyfrifiad ac mae’n cynnig ciplun o gartrefi yng Nghymru a Lloegr sy’n helpu i gynllunio ac ariannu gwasanaethau cyhoeddus.

Bydd gofyn i bawb ledled Cymru a Lloegr gymryd rhan a bydd y wybodaeth y bydd pobl yn ei rhannu yn penderfynu sut y caiff gwasanaethau eu cynllunio a’u hariannu. Yn y pen draw, bydd yn sicrhau bod arian yn cael ei fuddsoddi mewn gwasanaethau brys, gofal iechyd, lleoedd mewn ysgolion a gwasanaethau hanfodol eraill.

Tra bod y mwyafrif o ffermwyr yn gweld eu swyddogaeth fel magu a pharatoi stoc o safon uchaf ar gyfer y farchnad fyw neu yn uniongyrchol i’r lladd-dy, mae Sion Ifans, Cadeirydd UAC Sir Feirionnydd yn gweld cyfrifoldeb ehangach yn y gadwyn gyflenwi o’r ‘giât i’r plât’,  ac wedi dangos mor bwysig yw cyfathrebu gyda’i gwsmeriaid.

Mae’r cefndir yn deillio o sgwrs a gafodd gyda pherchennog Canolfan Arddio a Siop Camlan yn lleol yn Ninas Mawddwy, ger Machynlleth. Pan ofynnodd Sion paham nad oedd modd gwerthu cig oen lleol yn y siop, yr ateb a gafodd oedd bod yn anodd dod o hyd iddo. Yn gwbl nodweddiadol o Sion, a gyda’i frwdfrydedd a’i ddiddordeb, penderfynodd wneud rhywbeth am y sefyllfa ac ymateb yn bositif.

Trefnodd i gael ei ŵyn ei hun o Fferm Brynuchaf wedi eu cludo i ladd-dy Randall Parker yn Llanidloes, ac yna eu torri gan y cigydd Marcus Williams, eto yn lleol yn Llanidloes. Penderfynwyd ar y telerau, a chychwynnodd y fenter ym mis Ebrill 2019. Buan y datblygodd i fod yn cyflenwi 2 oen yr wythnos i’r siop, ac erbyn hyn mae’n cyflenwi 3 oen yr wythnos yn weddol rheolaidd.

gan Angharad Evans, Golygydd y Gymraeg

Ar ddechrau blwyddyn newydd, nid wyf yn mynd i’ch cyfarch gyda’r Blwyddyn Newydd Dda traddodiadol, ond yn hytrach rwyf am ddymuno Blwyddyn Newydd Well i chi, ac ar ôl 2020, mae’r gair gwell yn fwy pwysig nag erioed. Gobeithio bydd 2021 yn llawn iechyd, gobaith, llwyddiant a hapusrwydd i ni gyd.

Rydym wedi bod yn byw yng nghysgod Brexit ers blynyddoedd bellach, ac er yr holl ansicrwydd, mae cylchdro amaethyddiaeth yn gorfod parhau gyda’r tymor wyna ar y gorwel i nifer ohonom. Ond nid yw sialensiau ac ansicrwydd Brexit yn mynd i atal un ffermwr newydd o Sir Gaerfyrddin rhag arallgyfeirio i’r diwydiant amaethyddol.

Rydym mwy cyfarwydd a gweld Nigel Owens ar gae rygbi na chae fferm, ond ar ôl cadarnhau ei fod am ymddeol o’i yrfa fel dyfarnwr proffesiynol, a hynny wedi 100 gêm prawf, mae bellach am gyfnewid yr esgidiau rygbi am y welingtons.

gan Angharad Evans, Golygydd y Gymraeg

65 mlwydd oed - dyna i chi 65 mlynedd, 23725 diwrnod, 569400 awr a 2,049,840,000 eiliad o Undeb Amaethwyr Cymru - ie Pen-blwydd Hapus iawn i ni!

Rydym ynghanol cyfnod dathlu pen-blwydd yr Undeb yn 65 mlwydd oed, ond a wyddoch chi mae sgwrs mewn Riley 3.5 litr ar hyd yr A40 o Lundain nôl am Sir Gaerfyrddin yw dechrau’r hanes?

Roedd teithwyr y Riley, Ivor T Davies (Cadeirydd Pwyllgor Gwaith Sirol yr NFU Sir Gaerfyrddin) a JB Evans (Ysgrifennydd Sirol yr NFU Sir Gaerfyrddin) yn teimlo bod nhw wedi gwastraffu diwrnod, a hwnnw’n un hir gan fod neb yng nghyfarfod Cyngor yr NFU yn y pencadlys yn Sgwâr Bedford yn gwrando ar lais ffermwyr Cymru. Yn ystod y daith honno, penderfynodd y ddau wneud safiad a fyddai’n newid dyfodol ffermwyr yng Nghymru am byth.