Mae Cymdeithas Genedlaethol y Contractwyr Amaethyddol yn cynnal gweminar am ddim ar gadw’n ddiogel wrth weithio gyda choed.

Mae’r weminar am ddim yn agored i bawb sy’n gweithio gyda choed.

Mae hon yn weminar gan y Bartneriaeth Diogelwch Fferm.

Anogir ffermwyr ar draws Cymru i sicrhau bod yr yswiriant cyfreithiol iawn ganddynt ar gyfer eu busnesau, i osgoi cael eu hunain yn ddiamddiffyn mewn sefyllfa gyfreithiol.

Mae yswiriant cyfreithiol yn darparu cymorth cyfreithiol os bydd ei angen mewn sefyllfaoedd megis ymchwiliadau gan CThEM neu Yr Awdurdod Gweithredol Iechyd a Diogelwch, ymgyrchwyr dros hawliau anifeiliaid, damwain fferm angheuol neu gyflafareddiadau rhent.

Mae Gwasanaethau Yswiriant FUW nawr yn cynnig gwasanaeth newydd, sef ‘Rural Protect’ gan HB Underwriting, sef yswiriant atebolrwydd rheoli sy’n cwrdd ag anghenion ffermwyr i ddiogelu pawb yn eu busnes.

Cyhoeddwyd adroddiad gan Sefydliad Bwyd ac Amaethyddiaeth (FAO) y Cenhedloedd Unedig a’r Gyfarwyddiaeth Meddyginiaethau Milfeddygol, yn adrodd sut mae’r DU wedi llwyddo i roi mesurau ar waith i leihau defnydd diangen o wrthfiotigau ar ffermydd, ac wedi llwyddo i haneru gwerthiant gwrthfiotigau ar gyfer anifeiliaid ers 2014.  Hefyd, dros yr un cyfnod, mae’r defnydd o wrthfiotigau hanfodol bwysig uchaf eu blaenoriaeth wedi gostwng  79%.

Mae’r Deyrnas Unedig wedi mabwysiadu agwedd wahanol i nifer o wledydd eraill wrth ddatblygu ei system stiwardio gwrthfiotigau.  Yn hytrach na rheoleiddio, mae’r llywodraeth wedi gweithio  gyda ffermwyr a milfeddygon, gan eu cynorthwyo i gymryd camau i leihau defnydd diangen o wrthfiotigau.

Mae gan bob sector ffermio ddulliau sydd wedi’u datblygu a’u teilwra’n unigol, sy’n gwella hwsmonaeth ac yn mabwysiadu mesurau atal clefydau, i leihau’r ddibyniaeth ar wrthfiotigau.

Mae UAC yn rhybuddio ei haelodau i fod yn ymwybodol o’r perygl o ddefaid a gwartheg yn cael eu gwenwyno gan fes, yn sgil nifer o adroddiadau diweddar am golli stoc.

Yn ôl NADIS, gwenwyno gan fes yw un o achosion mwyaf cyffredin gwenwyno gan blanhigion ymhlith gwartheg a defaid.  Gall y broblem waethygu wrth i’r tywydd droi’n fwy garw yn yr hydref a chyda’r arolygon am wyntoedd cryfion a thywydd tymhestlog.

Mae’r arwyddion clinigol yn cynnwys iselder, colli pwysau’n gyflym, blinder, chwydu a dolur rhydd.  Os bwyteir digon ohonynt, gall mes achosi namau geni mewn buchod cyflo.  Gwyddys bod y tannin a geir mewn mes yn niweidio’r arennau, ac mae mwyafrif y marwolaethau sy’n gysylltiedig â gwenwyno gan fes oherwydd methiant yr arennau.

Bydd ffenestr ymgeisio ar gyfer hyfforddiant cymorthdaledig yn agor ar Hydref 17eg am UN WYTHNOS YN UNIG.

Mae’r ffenestr ymgeisio am ariannu sgiliau yn agor am 9am ar Ddydd Llun 17 Hydref 2022 ac yn cau am 5pm ar Ddydd Gwener 21ain Hydref 2022.

Mae 20 o gyrsiau byr ar gael dan y categorïau ‘Busnes’, ‘Tir’ a ‘Da Byw’.  Bydd yr holl gyrsiau hyfforddiant â chymhorthdal o hyd at 80% ar gyfer unigolion cofrestredig.

CLICIWCH yma i weld dyddiadau ffenestr Mynegi Diddordeb mis Hydref 2022

Mae Undeb Amaethwyr Cymru (UAC) wedi gwneud sylwadau ar Fil Amaethyddiaeth (Cymru) gan ddweud bod y darn cynhwysfawr o ddeddfwriaeth hanner ffordd yna i ddarparu sylfaen sefydlog i ddyfodol amaethyddiaeth yng Nghymru.

Cafodd drafft cyntaf y Bil ynghyd â’i ddogfennaeth ategol eu gosod gerbron y Senedd ar 26ain o Fedi, gan Weinidog dros Faterion Gwledig a Gogledd Cymru, a’r Trefnydd, Lesley Griffiths, cyn dadl yn y Senedd ar 27ain o Fedi.

Mae’r Bil Amaethyddiaeth gyntaf erioed i Gymru wedi’i osod gerbron y Senedd, gan roi’r cyfle i ddatblygu polisïau ffermio a allai fod o fudd gwirioneddol i’r rhai sy’n byw ac yn gweithio yng Nghymru. Bydd y Bil yn nodi’r ddeddfwriaeth gynhwysfawr ac yn sbarduno’r newid mwyaf i amaethyddiaeth yng Nghymru ers i’r DU ymuno â’r Undeb Ewropeaidd.

Mae Undeb Amaethwyr Cymru wedi croesawu cyhoeddiad Llywodraeth y DU ar Ddydd Mercher 21 Medi yn amlinellu cynlluniau i helpu i leihau biliau ynni busnesau, ond dywed y gall fod yn rhy ychydig yn rhy hwyr i rai.

Cyhoeddodd yr Ysgrifennydd Busnes Jacob Rees-Mogg y Cynllun Rhyddhad ar Filiau Ynni, sy’n anelu at ddarparu help i fusnesau a chwsmeriaid annomestig eraill dros y gaeaf sydd i ddod, drwy osod prisiau cyfanwerthu disgwyliedig o £211 fesul MWh o drydan a £75 fesul MWh o nwy.

Hyd yma, bu’r ffocws yn bennaf ar brisiau ynni domestig a’r angen i’r llywodraeth ymyrryd i helpu teuluoedd, a hynny’n hollol iawn, o ystyried y cynnydd mewn prisiau a ddisgwylir ym mis Hydref, ond mae prisiau ynni i fusnesau wedi cael llai o sylw o lawer.

Mae Undeb Amaethwyr Cymru wedi ysgrifennu i longyfarch Prif Weinidog newydd y DU, Liz Truss, ac wedi gosod y pryderon presennol a’r pryderon hirdymor ar gyfer amaethyddiaeth a chefn gwlad Cymru.

Ysgrifennodd Llywydd UAC, Glyn Roberts at Liz Truss ar ran UAC yn ei llongyfarch ar ymgyrch lwyddiannus ac ar gael ei phenodi’n Brif Weinidog y Deyrnas Unedig.

Mae’r DU gyfan yn wynebu cyfnod cythryblus ac er y bydd y blynyddoedd nesaf yn rhai heriol i Lywodraeth y DU, mae UAC o’r farn bod y rhaid i’r diwydiant bwyd ac amaeth a’r ffermydd teuluol hynny sydd wrth galon y diwydiant chwarae rôl ganolog yn taclo’r heriau presennol a’r heriau fydd yn wynebu’r wlad dros y tymor hirach.

Mae Undeb Amaethwyr Cymru wedi ymateb i Fil Bwyd (Cymru) drafft Peter Fox, gan gefnogi bwriadau ac amcanion y Bil mewn egwyddor.

Roedd yr Aelod o’r Senedd dros Fynwy, Peter Fox AS, yn llwyddiannus mewn pleidlais yn rhoi’r hawl i Aelod Anllywodraethol o’r Senedd i gyflwyno cynnig ar gyfer cyfraith newydd, ac mae ganddo tan 17 Rhagfyr 2022 i gwblhau a chyflwyno ei Fil Bwyd arfaethedig.

Yn ei hymateb, cyfeiriodd UAC at y ffordd mae pandemig Covid-19 a rhyfel presennol Rwsia yn erbyn Wcráin wedi dangos pa mor sensitif y gall cadwyni cyflenwi bwyd a nwyddau amaethyddol fod i ddigwyddiadau byd-eang, gan ein hatgoffa’n bendant iawn am beryglon dibynnu ar fewnforio bwyd a deunydd crai.

Mae Undeb Amaethwyr Cymru wedi rhoi croeso gofalus i benderfyniad Llywodraeth Cymru i gwtogi ar gynlluniau i blannu coed ar dir amaethyddol da yn nyffryn Tywi.

Cyhoeddodd Llywodraeth Cymru ym mis Chwefror eleni ei bod hi’n bwriadu plannu ar 94 hectar (232 acer) o dir ffermio a brynwyd ganddi yn Brownhill ger Llangadog yn Sir Gaerfyrddin – gan gythruddo’r gymuned leol a chymunedau ledled Cymru.

Amheuir bod y Llywodraeth o’r farn y byddai brandio’r prosiect yn ‘goetir coffa covid’ yn lliniaru’r gwrthwynebiad i golli tir ffermio gwerthfawr ar adeg pan welwyd llawer o dir yn yr ardal yn cael ei brynu gan bobl o’r tu allan ar gyfer plannu coed.

Mae Undeb Amaethwyr Cymru wedi ymateb i ymgynghoriad Llywodraeth Cymru ar ‘Amgylchedd Bwyd Iach - Archwilio cynigion i wneud yr amgylchedd bwyd yng Nghymru yn iachach’, gan bwysleisio bod ffermwyr yn falch o ansawdd da'r bwyd maent yn ei gynhyrchu.

Wrth ymateb i’r ymgynghoriad, pwysleisiodd yr Undeb ei bod hi’n gefnogol ar y cyfan i’r themâu a nodwyd yn yr ymgynghoriad i annog basgedi siopa iachach, bwyta’n iachach y tu allan i’r cartref, ac amgylcheddau bwyd lleol iachach, gan olygu mai’r ‘dewis iach yw’r dewis hawdd’.

Mae aelodau UAC yn falch o’r cynnyrch fferm Cymreig o ansawdd da maen nhw’n ei gynhyrchu ar gyfer y boblogaeth leol yng Nghymru a thu hwnt. Mae UAC am weld hyrwyddo pellach ar y safonau amgylcheddol a lles anifeiliaid uchel y mae ffermwyr yn gorfod, ac yn dymuno, cadw atynt, ochr yn ochr â gwerth maethlon uchel cynnyrch Cymreig o fewn amgylchedd sy’n cynhyrchu bwyd iach a chytbwys mewn ffordd gynaliadwy.

Allforion bwyd a diod yn tyfu
Mae allforion bwyd a diod wedi cynyddu i’w lefelau uchaf ers 2019. Mae ffigurau a ryddhawyd gan y Ffederasiwn Bwyd a Diod ar gyfer hanner cyntaf 2022 yn dangos bod allforion bwyd a diod yn gyffredinol wedi codi 3.1% o’i gymharu â 2019. Syrthiodd allforion i’r UE 5.1%, ond cododd allforion i wledydd y tu allan i’r UE 15.9%.
Roedd allforion cig oen a chig dafad i fyny 29.6%, cig eidion i fyny 19.1%, porc i fyny 13.1% a chaws i fyny 4.3%. Roedd cyfanswm gwerth allforion yn ystod 6 mis cyntaf 2022 yn £11.4 biliwn. Cafwyd cynnydd sylweddol yn y mewnforion bwyd a diod yn ystod y cyfnod hefyd, a oedd yn gyfanswm o £18.2 biliwn, sef cynnydd o 22.1% o’i gymharu â 2019.

Mae Gwlân Prydain wrthi ar hyn o bryd yn chwilio am enwebiadau ar gyfer Cynrychiolwyr Sirol.

Mae strwythur llywodraethu Gwlân Prydain yn cynnwys naw o ranbarthau ar draws y DU, gydag 81 o gynrychiolwyr sirol a etholir gan ffermwyr yn cynrychioli aelodau eu siroedd eu hunain ar y pwyllgor rhanbarthol.  Mae angen ethol ar gyfer pob un o’r 81 o gynrychiolwyr sirol, ac mae Gwlân Prydain yn gwahodd enwebiadau gan y rhai sydd â diddordeb mewn cynrychioli ffermwyr eu siroedd eu hunain.

Ceir manylion llawn am rôl Cynrychiolydd Sirol yma.

Gall unrhyw ffermwr sy’n cael anhawster bodloni gofynion ei gontract Glastir ofyn am randdirymiad neu lacio’r rheolau, gan ddefnyddio’i gyfrif RPW Ar-lein.

Mae enghreifftiau o sefyllfaoedd lle gall fod angen gwneud cais am randdirymiad yn cynnwys:

Mae dau achos newydd o Ffliw Adar wedi’u cadarnhau yng Nghymru, ar 5ed a 9fed Medi.  Cafodd yr achos ar 5ed Medi ei gadarnhau ar eiddo ger Arthog yng Ngwynedd, a’r llall ar eiddo ger Aberdaugleddau, Sir Benfro ar 9fed Medi.

Mae Parth Gwarchod 3km a Pharth Gwyliadwriaeth 10km wedi’u sefydlu o amgylch y ddau leoliad.

Dyma’r chweched a’r seithfed achos o HPAI H5N1 a gadarnhawyd yng Nghymru ers mis Hydref y llynedd.  Mae’r achosion newydd yn tanlinellu’r ffaith bod yna berygl o du’r clefyd o hyd, a gofynnir i geidwaid dofednod ac adar caeth eraill i roi mesurau bioddiogelwch trylwyr ar waith.

Mae gofyn cael esemptiadau gwastraff ar gyfer gweithgareddau rheoli gwastraff graddfa fach ar ffermydd, gan gynnwys llosgi toriadau gwrychoedd, defnyddio rwbel ar gyfer traciau fferm, a defnyddio hen deiars ar ben claddfeydd silwair.

Mae cofrestriadau Esemptiadau Gwastraff yn para am 3 blynedd ac erbyn hyn gellir eu hadnewyddu hyd at fis cyn iddynt ddod i ben.  Gallwch gofrestru neu adnewyddu’r holl esemptiadau gwastraff ar eich fferm yn rhad ac am ddim.

I wirio cofrestriad presennol, ewch i wefan Cyfoeth Naturiol Cymru, a gallwch chwilio drwy roi enw’r fferm neu enw deiliad yr esemptiad.

Mae UAC wedi derbyn y cais canlynol gan Ms Maryam Grassly, myfyriwr Daearyddiaeth sydd wrthi’n ysgrifennu traethawd ar yr hyn sy’n ysgogi gweithwyr tir i fabwysiadu arferion sy’n ystyriol o natur.

Mae Maryam yn cynnal prosiect ymchwil ar yr hyn sy’n ysgogi gweithwyr tir i fabwysiadu arferion sy’n ystyriol o natur, ond mae’n gobeithio y bydd yr ymchwil yn cael effaith ehangach o ran gwneud y newid/parhau i weithio’r tir yn gynaliadwy yn fwy teg i weithwyr tir.

I gyfrannu at yr ymchwil hwn, gofynnir i ffermwyr gwblhau arolwg 10-15 munud: https://forms.office.com/r/Dp84CHjHg3 

CLICIWCH yma i weld dyddiadau ffenestr Mynegi Diddordeb mis Medi 2022

Yn dilyn cyhoeddi adroddiad Pwyllgor Yr Economi, Masnach a Materion Gwledig y Senedd ar Reoliadau Adnoddau Dŵr (Rheoli Llygredd Amaethyddol) 2021, disgwylir y bydd Llywodraeth Cymru yn ymateb erbyn 14eg Medi ac mae dadl wedi’i threfnu wedi hynny yn y Cyfarfod Llawn ar 21ain Medi 2022.

Mewn ymateb i’w gyhoeddi ar 8fed Mehefin 2022, mae UAC wedi croesawu’r adroddiad ac wedi galw am roi iddo’r sylw a’r parch mae’n ei haeddu, a bod yr holl argymhellion yn cael eu gweithredu’n llawn.

Er enghraifft, Argymhelliad 1, sy’n dweud y “dylai Llywodraeth Cymru ail-gyflwyno’r rhanddirymiad a oedd yn caniatáu i ffermwyr glaswelltir cymwys daenu hyd at 250 kg yr hectar o nitrogen”, nas cynhwyswyd yn y rheoliadau cyn iddynt gael eu gosod o flaen y Senedd flaenorol yn 2021, heb unrhyw fath o rybudd nac esboniad.

Yn ôl Cyfoeth Naturiol Cymru, cafodd Gymru 58% o’r glawiad disgwyliedig yn ystod Gorffennaf, er nad oedd hwnnw wedi’i ddosbarthu’n gyfartal rhwng dalgylchoedd, gan amrywio o 29% yn y Cymoedd a Bro Morgannwg i 74% yn Sir Gaerfyrddin.

Yn ystod y pum mis o Fawrth i Orffennaf, cafwyd 61% o’r glawiad cyfartalog yng Nghymru. Gwelwyd yr unig gyfnodau sychach dros y can mlynedd diwethaf yn 1984 ac 1976.

Ar 19eg Awst 2022, daeth Gwaharddiad Defnydd Dros Dro (TUB) neu ‘waharddiad pibau dyfrhau’ i rym yn Sir Benfro a rhannau o Sir Gaerfyrddin, wrth i Cyfoeth Naturiol Cymru ddatgan statws o sychder yn nalgylchoedd afonydd yn Ne Orllewin Cymru.

Mae’r Comisiwn Ewropeaidd ar fin dechrau’r broses o fabwysiadu’r Cynlluniau Strategol Cenedlaethol ar gyfer aelod-wladwriaethau cyntaf yr UE. Mae’r cynlluniau wedi wynebu nifer o rwystrau yn dilyn y rhyfel yn Wcráin, gan arwain at newidiadau yn sgil pryderon ynghylch diogelwch y cyflenwad bwyd. Trwy’r cynlluniau hyn, bydd gwledydd yn gosod sut maent yn bwriadu bodloni’r 9 amcan ar gyfer yr UE gyfan sydd i ddechrau yn 2023, gan ddefnyddio offerynnau’r Polisi Amaethyddol Cyffredin, a chan ymateb i anghenion penodol eu ffermwyr a’u cymunedau gwledig ar yr un pryd.

Mae pum aelod-wladwriaeth (Denmarc, Ffrainc, Portiwgal, Gwlad Pwyl a Sbaen) wedi dechrau ar y broses o gael eu cynlluniau wedi’u cymeradwyo gan Gomisiwn yr UE. Ymhlith y blaenoriaethau a osodwyd yng Nghynllun Strategol Ffrainc y mae dyblu ardaloedd organig erbyn 2027, a defnyddio cyllid PAC i arallgyfeirio cnydau a phlannu gwrychoedd ar gyfer bioamrywiaeth a storio carbon, tra bod prif newid Gwlad Pwyl yn ymwneud â dyblu’r gwariant ar gymorthdaliadau lles anifeiliaid. Mae cynllun strategol Sbaen yn cynnwys €700 miliwn y flwyddyn ar gyfer taliadau cysylltiedig i gefnogi sectorau sydd mewn trafferth, megis ffermydd da byw dwys, a bydd mwy o gyllid ar gael hefyd ar gyfer gwartheg llaeth a geifr.

Gyda golwg ar yr 19 o aelod-wladwriaethau sydd ar ôl, sydd heb ddechrau eu proses gymeradwyo ffurfiol eto, mae’r Comisiwn wedi dweud y bydd y cyfan wedi’u cwblhau erbyn diwedd y flwyddyn, gyda nifer ar fin dechrau’r broses yn fuan iawn.

Ar ôl i Asiantaeth yr Amgylchedd gyhoeddi amodau sychder dros rannau helaeth o Loegr ar 16eg Awst, mae Defra wedi cyhoeddi bod ffermwyr a pherchnogion tir sy’n rhan o gynlluniau Stiwardiaeth Cefn Gwlad a Stiwardiaeth Amgylcheddol wedi derbyn hawddfreintiau dros dro ar amryw o opsiynau gwahanol, o 17eg Awst hyd ddiwedd y flwyddyn.

Bwriad y cam hwn gan Defra yw helpu i liniaru prinder gwasarn, porthiant, glaswellt neu gnydau porthi, ac mae’n berthnasol ar gyfer Lloegr yn unig.

Mae’r hawddfreintiau dros dro’n caniatáu i ffermwyr dorri neu bori ardaloedd at eu defnydd eu hunain ac i rannu â’r gymuned ehangach. Mae lleiniau clustogi, lleiniau blodau cymysg a chorneli caeau wedi’u cynnwys yn yr opsiwn i dorri neu bori, ymhlith nifer o opsiynau eraill. Gellir pori cnydau bresych yn gynnar ac mae hawddfreintiau eraill yn caniatáu defnyddio porthiant atodol ar laswelltir mewnbwn isel iawn.

i) ‘Beef + Lamb New Zealand’ yn bryderus ynghylch ffermio carbon

Mae ‘Beef + Lamb New Zealand’ wedi dweud bod y cyhoeddiad diweddar gan y Llywodraeth na fydd coed egsotig yn cael eu heithrio bellach o’r Cynllun Masnachu Allyriadau yn gam yn ôl o ran mynd i’r afael â’r broblem ‘hynod ddifrifol’ o werthu ffermydd defaid a chig eidion, a bod y llywodraeth wedi ‘colli rheolaeth’ ar y newid i ffermio carbon.

Yn ôl Beef + Lamb New Zealand, mae ffigurau Mehefin 2022 yn dangos bod caniatâd wedi’i roi dan y cynllun prynu untro arbennig i greu coedwigaeth (‘special forestry one-off purchase’) i brynu bron 2300 hectar o dir i’w droi’n goedwigaeth yn Ynys y Gogledd.

ii) Ffermwyr Meirionnydd yn rhoi cynnig ar archwilio carbon

Mae grŵp o ffermwyr sy’n aelodau o grŵp trafod Cyswllt Ffermio ym Meirionnydd wedi dechrau archwilio carbon eu ffermydd, gan ddefnyddio offeryn archwilio carbon.

Bydd yr offeryn yn archwilio pob rhan o’u busnesau, o’u defnydd tanwydd i ffrwythlondeb eu da byw.

Nod y prosiect yw addysgu ffermwyr am eu hôl troed carbon presennol, a chreu cynllun gweithredu i leihau allyriadau nwyon tŷ gwydr fel bo angen.

iii) Gwerthiant archfarchnadoedd yn cynyddu wrth i chwyddiant prisiau nwyddau fwrw 10%

Yn ôl ffigurau diweddaraf Kantar, mae chwyddiant prisiau nwyddau oddeutu 10% ar hyn o bryd, sef yr ail lefel uchaf o chwyddiant prisiau nwyddau a gofnodwyd ers 2008.

Mae gwerthiant archfarchnadoedd hefyd wedi cynyddu 0.1%, gan godi am y tro cyntaf ers Ebrill 2021, serch bod defnyddwyr erbyn hyn yn wynebu cynnydd o £454 y flwyddyn yn eu biliau archfarchnad.

Yn ôl UAC, cafodd Gymru 58% o’r glawiad disgwyliedig yn ystod Gorffennaf, er nad oedd hwnnw wedi’i ddosbarthu’n gyfartal rhwng dalgylchoedd, gan amrywio o 29% yn y Cymoedd a Bro Morgannwg i 74% yn Sir Gaerfyrddin.

Yn ystod y pum mis o Fawrth i Orffennaf, cafwyd 61% o’r glawiad cyfartalog yng Nghymru.  Gwelwyd yr unig gyfnodau sychach dros y can mlynedd diwethaf yn 1984 ac 1976.

Mae’r rhan fwyaf o ffermwyr ar draws Cymru’n cael eu heffeithio gan y cyfnod hir o dywydd sych mewn un ffordd neu’r llall.  Mae hyn ar ben effeithiau’r rhyfel yn Wcráin, gyda llawer yn dewis defnyddio llai o wrtaith eleni o ganlyniad.

Mae Llywodraeth Cymru’n lansio cam nesaf y cyd-ddylunio i roi cyfle i ffermwyr i roi adborth ar y cynigion diweddaraf ar gyfer Cynllun Ffermio Cynaliadwy.

Mae ffermwyr yn cael eu gwahodd i gymryd rhan mewn nifer o ffyrdd gwahanol gan gynnwys

• Gweithdai
• Cyfweliadau
• Arolwg

Bydd yr arolwg yn cymryd 15 i 20 munud i’w gwblhau ac mae ar agor tan 31ain Hydref 2022.  Mae ar gael yma a gellir ei gwblhau yn Gymraeg neu Saesneg.

Bydd y gweithdai’n dechrau yn yr hydref, a bydd adroddiad terfynol yn cael ei gyhoeddi yng ngwanwyn 2023.

I gofrestru’ch diddordeb, cliciwch yma neu ewch i wefan Llywodraeth Cymru.

Yn ogystal â ffermwyr, gall grwpiau a sefydliadau eraill a rhai nad ydynt yn ffermwyr gymryd rhan drwy lenwi ffurflen adborth, a fydd ar gael ar y wefan yn fuan.

Anrhydeddodd UAC elusen iechyd meddwl wledig â’i gwobr allanol am wasanaethau i amaethyddiaeth yn nerbyniad y Llywydd yn ystod Sioe Frenhinol Cymru.

Cafodd Tir Dewi ei sefydlu gan yr Hybarch Eileen Davies, Archddiacon Aberteifi a’r Esgob Wyn yn 2015, wrth iddi gydnabod yr angen difrifol a chynyddol i helpu ffermwyr oedd yn mynd trwy gyfnodau anodd.

Gyda chyllid hael gan yr Eglwys yng Nghymru (Esgobaeth Tyddewi) a Chronfa Cefn Gwlad y Tywysog, llwyddodd Eileen i sefydlu Tir Dewi fel llinell gymorth a gwasanaeth cymorth gwerthfawr, un ai dros y ffôn neu ar y fferm, ar gyfer ffermwyr yng Ngorllewin Cymru.

Mae Tir Dewi wedi helpu cannoedd o ffermwyr a’u teuluoedd.  Gall ffermwyr sydd mewn angen ledled Cymru gael mynediad at wasanaethau Tir Dewi.

Mae mwy o wybodaeth am Tir Dewi a sut i gysylltu â nhw ar gael yma.

Mae Llywodraeth Cymru wrthi’n datblygu Datganiad Polisi Pridd i osod ei safbwynt ar briddoedd amaethyddol.  Bydd y Datganiad Polisi Pridd yn cynnwys cyfleoedd, bygythiadau a heriau sicrhau pridd cynaliadwy.

Am fod 80% o arwynebedd tir Cymru’n cael ei ddefnyddio ar gyfer amaethyddiaeth, mae’n bwysig bod ffermwyr yn darparu mewnbwn ar ei ddatblygiad gyda’u gwybodaeth a’u harbenigedd.

Hoffai Llywodraeth Cymru glywed gan ffermwyr ledled Cymru sy’n fodlon cymryd rhan mewn gweithdai gydag ADAS, er mwyn deall eich profiad o reoli pridd a’ch persbectif ar ganfyddiadau’r Adolygiad o Dystiolaeth Pridd.

Cynhelir gweithdai yn Awst a Medi yn para hyd at ddwy awr.

I gofrestru’ch diddordeb ac i gael mwy o wybodaeth, cliciwch yma.

PWYSIG

Ni fydd unrhyw estyniadau i’r dyddiadau cau ar gyfer hawlio unrhyw un o’r cynlluniau uchod oherwydd y cyfyngiadau ar ddyrannu cyllideb.  O ganlyniad, mae Llywodraeth Cymru’n caniatáu i bobl  archebu eitemau unwaith y byddant wedi derbyn cynnig o gontract, a chyn derbyn y contract.

Maent yn cynghori pobl i archebu, neu o leiaf i wneud ymholiadau yn ystod y cyfnod hwn i sicrhau bod eitemau’n cael eu dosbarthu mewn pryd neu’r gwaith yn cael ei gwblhau o fewn yr amserlen.  Os na ellir gwneud hynny, a bod tystiolaeth ysgrifenedig yn cael ei darparu i gadarnhau’r rhesymau pam, gall ymgeiswyr dynnu’n ôl o’r cynllun ac ni fyddant yn cael eu heithrio o rowndiau yn y dyfodol.

Os byddant yn derbyn y contract ac yna’n methu â bodloni’r amodau o fewn yr amserlen berthnasol, mi allant gael eu heithrio o rowndiau’r cynllun yn y dyfodol.

Yn ôl Undeb Amaethwyr Cymru (UAC) mae cynigion diweddaraf Llywodraeth Cymru ar  gyfer Cynllun Ffermio Cynaliadwy ‘ar y trywydd iawn’ ond bod yna nifer o bryderon o hyd am rai o’r manylion.

Bydd y ddogfen ‘Cynigion Ffermio Cynaliadwy:  Cynigion Bras ar gyfer 2025’, a gyhoeddwyd gan Lywodraeth Cymru ar 6ed Gorffennaf, yn gosod sail trafodaeth bellach ar y cynllun a fydd yn disodli cynlluniau Taliad Sylfaenol a Glastir Cymru o 2025.

Mae UAC yn croesawu’r meysydd hynny o’r cynigion sydd wedi newid i adlewyrchu pryderon a bwysleisiwyd gan yr Undeb mewn ymateb i gynigion blaenorol.

Mae Undeb Amaethwyr Cymru (UAC) wedi lansio ‘cynllun pum pwynt’ y dylai Llywodraethau’r DU ei roi ar waith, ym marn yr Undeb, i daclo effeithiau rhyfel Wcráin a ffactorau eraill ar ffermwyr, cynhyrchwyr bwyd a defnyddwyr.

Mae rhyfel Rwsia yn erbyn Wcráin wedi gwaethygu effeithiau parhaus y pandemig a Brexit, gan roi pwysau economaidd mawr ar ddefnyddwyr a busnesau a chreu argyfwng bwyd byd-eang.

Mi fydd llawer o’r dylanwadau byd-eang sy’n effeithio ar gynhyrchwyr a defnyddwyr ar hyn y bryd tu hwnt i reolaeth Llywodraethau’r DU, ond mae yna, serch hynny, bosibilrwydd o gymryd camau sylweddol a fydd yn rhoi ystyriaeth go iawn i fuddiannau hirdymor ffermwyr, gan helpu hefyd dros y tymor byr.

Mae’r cynnydd yng ngwota mewnforio cig defaid Seland Newydd yn ystod blwyddyn gyntaf cytundebau masnach newydd a arwyddwyd gan y DU a’r UE dros ddeugain gwaith yn uwch fesul pen y boblogaeth yn y DU o’i gymharu â’r Undeb Ewropeaidd, sy’n dangos methiant Llywodraeth y DU i ddiogelu amaethyddiaeth y DU o fewn trafodaethau masnach, yn ôl Undeb Amaethwyr Cymru (UAC)

Mi fyddai cytundeb masnach UE-Seland Newydd a gytunwyd mewn egwyddor yn ddiweddar yn caniatáu mewnforio 5,429 tunnell ychwanegol o gig defaid yn ddi-doll i’r UE yn ystod blwyddyn gyntaf y cytundeb, tra bod y ffigur cyfatebol ar gyfer y DU yn y cytundeb a gyhoeddwyd yn Chwefror eleni yn 35,000 o dunelli.

Mi fyddai cynnydd y DU o ran y cwota di-doll o gig defaid o Seland Newydd bron chwe gwaith a hanner yn uwch yn ystod y flwyddyn gyntaf na’r hyn a sicrhawyd gan yr UE.

Mae Undeb Amaethwyr Cymru (UAC) wedi ailadrodd ei galwad i sefydlu Grŵp Gorchwyl a Gorffen ar gyfer y diwydiant i archwilio Prynu Gwybodus yn ogystal â dyfodol taliadau Iawndal TB Gwartheg, yn sgil cyhoeddi datganiad y Gweinidog Materion Gwledig am y rhaglen i ddileu TB.

Ymhlith y cynlluniau TB newydd a amlinellwyd yn y datganiad y mae polisïau a allai weld defnydd o brofwyr lleyg ar gyfer profion TB, darparu gwybodaeth TB orfodol yn y man gwerthu, a newidiadau sylweddol i’r ffordd y telir iawndal TB.

Mae UAC yn falch bod nifer o’r pryderon a godwyd yn ymateb 27 tudalen yr Undeb i’r Rhaglen Ddiwygiedig i Ddileu TB wedi cael gwrandawiad gan Lywodraeth Cymru.  Mae’r Undeb, dro ar ôl tro, wedi galw am gynnwys y diwydiant yn nyfodol y polisïau iawndal TB a Phrynu Gwybodus, ac felly mae datganiad y Gweinidog y bydd yna drafodaeth bellach gyda’r diwydiant ar y materion pwysig hyn i’w groesawu.

i) Rhai o gynlluniau gwariant amaeth y UE yn agored i dwyll yn ôl ECA

Mae adroddiad archwiliad diweddar a gyhoeddwyd gan Lys Archwilwyr Ewrop (ECA) yn dweud bod rhai o gynlluniau gwariant amaeth yr UE yn agored i risg o dwyll yn sgil camddehongli rhai o’r rheolau.

Mae’r prif risgiau a nodir yn gysylltiedig â ‘chipio tir’ anghyfreithlon mewn gwledydd gyda chynlluniau cofrestru tir gwan, a pherchnogaeth aneglur.  Gall twyllwyr hefyd geisio caffael tir at ddiben hawlio taliadau arno’n unig, heb gynnal unrhyw weithgarwch amaethyddol.

Mae’r Comisiwn wedi derbyn holl argymhellion yr ECA.

ii) Allforion bwyd a diod Cymru’n cyrraedd y lefel uchaf erioed yn 2021

Cyrhaeddodd allforion bwyd a diod Cymru'r lefel uchaf erioed, sef £641 miliwn yn 2021, gan godi 16% o un flwyddyn i’r llall, y cynnydd mwyaf ar draws pedair gwlad y DU.

Y categori gwerth uchaf oedd cig a chynnyrch cig, ar £187 miliwn, gydag wyth allan o’r deg cyrchfan uchaf ar gyfer holl allforion bwyd a diod Cymru o fewn yr UE.

iii) Laca’n rhybuddio y bydd llai o gig yn y deiet ysgol oherwydd y cynnydd mewn prisiau

Mae Laca, sef cymdeithas arlwywyr bwyd ysgol y DU, y mae ei haelodau’n darparu 80% o brydau ysgol yng Nghymru a Lloegr, wedi dweud bod cig ffres wedi’i dynnu oddi ar nifer o fwydlenni ysgol oherwydd y cynnydd mewn prisiau.

Erbyn hyn mae ysgol gyffredin yn wynebu cynnydd o 20% yng nghostau bwyd, o’i gymharu â ffigurau Ebrill 2022.

Mae Llywodraeth Cymru wedi cyhoeddi ei chynigion diweddaraf ar gyfer Cynllun Ffermio Cynaliadwy yng Nghymru o 2025 ymlaen.

Bydd y ddogfen – sydd i’w gweld yma – yn ffurfio sail cam nesaf y cyd-ddylunio a agorodd ar gyfer cofrestru ar 6ed Gorffennaf 2022.

Mae UAC o’r farn bod y cynigion ‘ar y trywydd iawn’ ond mae pryderon o hyd ynghylch rhai o’r manylion.  Serch hynny, mae Llywodraeth Cymru wedi cymryd camau bras ymlaen ac erbyn hyn mae ganddi fframwaith cyffredinol sy’n ddigon tebyg i’r hyn mae’r Undeb wedi’i gynnig. 

 Cyhoeddwyd Awdurdodiad Brys i ganiatáu defnydd o Asulox i reoli rhedyn ym Mhrydain Fawr a Gogledd Iwerddon yn ystod tymor 2022 o 1af Gorffennaf.

• I leihau’r effaith ar adar sy’n magu, lle bo modd, dylid ei ddefnyddio ar ôl 1af Awst, neu mor hwyr yng Ngorffennaf â phosib.
• I warchod mamaliaid, ni chaniateir ei ddefnyddio lle gwyddys bod y pathew gwinau’n bridio.
• Mae gwasgaru o’r awyr wedi’i awdurdodi ar yr amod bod yna drwydded chwistrellu o’r awyr; bydd y rheolydd yn darparu templedi ffurflenni cais.
  Darllen mwy: Awdurdodiad Brys i Asulam ar gyfer tymor 2022

Mae Cyfoeth Naturiol Cymru wedi cyhoeddi’r pedair Trwydded Gyffredinol newydd ar gyfer rheoli adar gwyllt, a ddaeth i rym ar 1af Gorffennaf 2022.

Ceir rhestr lawn o’r Trwyddedau Cyffredinol yma sy’n cynnwys:

Eleni, mae’r Sefydliad Amaethyddol Brenhinol Llesiannol (RABI) yn lansio ymgyrch cyfryngau cymdeithasol o’r enw ‘HowYouWeathering?’

Am fod ffermwyr bob amser yn siarad am y tywydd, mae RABI yn annog pobl i fod yr un mor onest wrth drafod eu hiechyd meddwl eu hunain.

I gefnogi’r ymgyrch, mae RABI yn gofyn i bobl o’r gymuned ffermio ac arbenigwyr y sector i godi mwy o ymwybyddiaeth, a helpu i gael gwared â’r rhwystrau sy’n atal pobl rhag gofyn am help a chael cymorth arbenigol.

Sut allwch chi gymryd rhan:

• Anfonwch fideo byr yn rhannu’ch cynghorion ar gyfer iechyd meddwl positif;

NEU,

• Fideo’n rhannu’ch barn ynghylch pam mae hi mor bwysig siarad am iechyd a lles meddyliol

Anfonwch unrhyw fideos perthnasol i This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. i gymryd rhan.

Mae Tir Coed wedi lansio arolwg er mwyn i ffermwyr a thirfeddianwyr sy’n rheoli tir roi eu barn ar y sgiliau y dylai Tir Coed eu haddysgu i gwrdd ag anghenion rheoli tir yn y dyfodol.

Er bod yr arolwg yn canolbwyntio’n bennaf ar anghenion sgiliau sefydliadau’r sector amaethyddiaeth, garddwriaeth, cyhoeddus, preifat a rheoli tir cymunedol yng Ngheredigion yn y dyfodol, mi fydd barn rheolwyr tir ledled Cymru’n helpu Tir Coed i sicrhau bod ei gyrsiau hyfforddiant seiliedig ar y tir yn addas i’r diben.

https://www.surveymonkey.co.uk/r/8XLR2GL (Grwpiau Cymunedol Gwledig sy’n rheoli tir)

https://www.surveymonkey.co.uk/r/8M5BYPQ (Ffermwyr a Thirfeddianwyr)

Mae MRFGR yn chwilio am bobl i gymryd rhan mewn cyfweliad ymchwil 60 munud ar y testun gweithio yn y diwydiant amaeth.  Bydd yr ymchwil yn edrych yn benodol ar eithriadau a/neu drwyddedau ar gyfer gwastraff peryglus a sut y gellir gwella’r broses gofrestru.

Bydd y rhai sy’n cymryd rhan yn derbyn £100 i ddiolch iddyn nhw am eu hamser.

Ceir mwy o fanylion yma: https://mrfgrresponses.com/index.php/916267

Mae Angharad Thomas Cydlynydd Marchnata UAC yn fyfyrwraig MSc Polisi Bwyd ac Amaethyddiaeth Gynaliadwy yn y Brifysgol Amaethyddol Frenhinol yn cynnal arolwg ar ‘yr effaith y bydd polisi NVZ Cymru gyfan yn ei gael ar Fusnesau Fferm Cymru’.

Ni ddylai'r arolwg gymryd mwy na 10 munud i'w gwblhau, ac mae'r holl ymatebion yn ddienw. Mae’r arolwg i’w weld yma - https://rau.onlinesurveys.ac.uk/masters-dissertation

PWYSIG

Ni fydd unrhyw estyniadau i’r dyddiadau cau ar gyfer hawlio unrhyw un o’r cynlluniau uchod oherwydd y cyfyngiadau ar ddyrannu cyllideb.  O ganlyniad, mae Llywodraeth Cymru’n caniatáu i bobl  archebu eitemau unwaith y byddant wedi derbyn cynnig o gontract, a chyn derbyn y contract.

Maent yn cynghori pobl i archebu, neu o leiaf i wneud ymholiadau yn ystod y cyfnod hwn i sicrhau bod eitemau’n cael eu dosbarthu mewn pryd neu’r gwaith yn cael ei gwblhau o fewn yr amserlen.  Os na ellir gwneud hynny, a bod tystiolaeth ysgrifenedig yn cael ei darparu i gadarnhau’r rhesymau pam, gall ymgeiswyr dynnu’n ôl o’r cynllun ac ni fyddant yn cael eu heithrio o rowndiau yn y dyfodol.

Os byddant yn derbyn y contract ac yna’n methu â bodloni’r amodau o fewn yr amserlen berthnasol, mi allant gael eu heithrio o rowndiau’r cynllun yn y dyfodol.

PWYSIG

Ni fydd unrhyw estyniadau i’r dyddiadau cau ar gyfer hawlio unrhyw un o’r cynlluniau uchod oherwydd y cyfyngiadau ar ddyrannu cyllideb.  O ganlyniad, mae Llywodraeth Cymru’n caniatáu i bobl  archebu eitemau unwaith y byddant wedi derbyn cynnig o gontract, a chyn derbyn y contract.

Maent yn cynghori pobl i archebu, neu o leiaf i wneud ymholiadau yn ystod y cyfnod hwn i sicrhau bod eitemau’n cael eu dosbarthu mewn pryd neu’r gwaith yn cael ei gwblhau o fewn yr amserlen.  Os na ellir gwneud hynny, a bod tystiolaeth ysgrifenedig yn cael ei darparu i gadarnhau’r rhesymau pam, gall ymgeiswyr dynnu’n ôl o’r cynllun ac ni fyddant yn cael eu heithrio o rowndiau yn y dyfodol.

Os byddant yn derbyn y contract ac yna’n methu â bodloni’r amodau o fewn yr amserlen berthnasol, mi allant gael eu heithrio o rowndiau’r cynllun yn y dyfodol.

Lansiodd Undeb Amaethwyr Cymru (UAC) ei Maniffesto cyn etholiadau Llywodraeth Leol Cymru 2022 a gynhaliwyd ar 5ed Mai.

Mae’r Maniffesto’n gosod gofynion allweddol a galwadau’r Undeb ar Gynghorwyr ac Awdurdodau Lleol mewn perthynas â: caffael lleol, daliadau fferm cynghorau sir, cronfeydd sy’n disodli cyllid yr UE, tai lleol, twristiaeth gynaliadwy, gwrthbwyso carbon a choedwigo, cysylltedd digidol a safonau masnach.

Wrth i bob cwr o gymdeithas adfer ar ôl digwyddiadau diweddar a chyfredol ar draws y byd, mi fydd gan Awdurdodau Lleol ran fawr i’w chwarae yn sicrhau bod cymunedau lleol, economïau, cymdeithas a diwylliannau Cymru’n ffynnu - serch cydnabod bod y baich cynyddol ar Awdurdodau Lleol yn dod ochr yn ochr â chwtogi ar y gyllideb flynyddol a ddyrannir iddynt.

Mae ymchwil newydd sy'n amcangyfrif y gallai de-orllewin Lloegr golli tua £800m o ganlyniad i ddiwygiadau Defra i gymorth amaethyddol Lloegr yn cadarnhau pryderon a godwyd gan Undeb Amaethwyr Cymru mewn ymateb i ymgynghoriadau'r llywodraeth yng Nghymru a Lloegr.

Edrychodd adroddiad terfynol 'Asesu Effaith Newid Amaethyddol yng Nghernyw ac Ynysoedd Sili, Dyfnaint, Dorset a Gwlad yr Haf' gan Sefydliad Ymchwil Cefn Gwlad a Chymuned (CCRI) Prifysgol Caerloyw, a gomisiynwyd gan bartneriaeth Great South West ar effeithiau a chyfleoedd polisi ‘Newid Amaethyddol’ presennol Lloegr ar ffermwyr, rheolwyr tir a’r gymuned wledig ehangach.

Dangosodd yr ymchwil y bydd ffermwyr yr ardal yn colli cyfanswm o £884 miliwn mewn cymorth amaethyddol uniongyrchol dros y cyfnod pontio yn Lloegr erbyn diwedd 2027, gyda chyllid y cynllun disodli’n cyfrif am gyfran fach yn unig o'r golled hon, hyd yn oed yn y senarios achos gorau.

Mae Pwyllgor Llaeth a Chynnyrch Llaeth Undeb Amaethwyr Cymru wedi cytuno’n unfrydol bod angen i’r pris llaeth ar gât y fferm godi’n sylweddol, i wneud iawn am y cynnydd enfawr mewn costau mewnbwn, a achoswyd gan brisiau porthiant, tanwydd, gwrtaith ac ynni uwch - sy’n gysylltiedig i raddau helaeth â’r rhyfel yn Wcráin.

Yn ddiweddar, ysgrifennodd yr Undeb at y manwerthwyr mwyaf yn eu hannog i sicrhau nad yw’r costau mewnbwn cynyddol yn bygwth dyfodol cynhyrchwyr bwyd yng Nghymru a’r DU, a bod ffermwyr yn derbyn pris teg am eu cynnyrch yng ngoleuni’r amgylchiadau presennol.

Mae cynnydd ym mhrisau bwyd y DU yn anorfod, ac er bod gan fanwerthwyr ran i’w chwarae, mae’n hanfodol bod hyn yn cael ei adlewyrchu ar hyd y gadwyn gyflenwi a’i fod yn cyrraedd gât y fferm.

Mae ymosodiad Rwsia ar Wcráin wedi cael effaith ar gynnyrch amaethyddol a’r cyflenwad bwyd ledled y DU, gan gynnwys costau uwch ac argaeledd mewnbynnau.

I ymdopi â’r argyfwng hwn, mae’r Comisiwn Ewropeaidd wedi gofyn i aelod-wladwriaethau i addasu cynlluniau strategol cenedlaethol eu Polisi Amaethyddol Cyffredin, gan roi ystyriaeth i effeithiau parhaus y rhyfel.

Mae’r Comisiynydd Amaeth Janusz Wojciechowski hefyd wedi dweud bod yn rhaid i’r UE gynhyrchu mwy o fwyd yng ngoleuni’r rhyfel yn Wcráin.

Allforion cig dafad yn edrych yn bositif ar gyfer 2022

Mae data ar allforion cig oen yn dangos arwyddion positif o adferiad yn dilyn y pandemig ac effeithiau Brexit. Mae dadansoddiadau AHDB yn dangos bod yna adferiad bach ym mis Ionawr, gydag allforion cig dafad i fyny 13% o’i gymharu â 2021, ar dros 4,000 o dunelli. Roedd allforion mis Chwefror 37% yn uwch na rhai 2021, ar 6,300 o dunelli, gan gyrraedd lefelau nas gwelwyd ers cyn Brexit a’r pandemig.

Allforiwyd cyfanswm o 95,050 o dunelli yn 2019, a gwympodd i 88,200 o dunelli yn 2020. Ochr yn ochr â pandemig Covid-19, cafodd y trefniadau masnachu newydd a gwrthdaro masnachol yn dilyn diwedd cyfnod pontio Brexit effaith pellach ar allforion yn 2021, gyda’r allforion yn gyfanswm o 70,000 o dunelli.

Pwy ddylai gofrestru

Os ydych chi’n defnyddio PPPs proffesiynol ac unrhyw adjiwfantau ym Mhrydain Fawr (Cymru, Lloegr a’r Alban), rydych dan rwymedigaeth gyfreithiol i gofrestru dan Reoliadau Rheolaethau Swyddogol (Cynhyrchion Diogelu Planhigion) 2020.  Rhaid ichi gofrestru erbyn 22ain Mehefin 2022.

Mae hyn yn cynnwys ffermwyr tir glas a ffermwyr sy’n llogi contractwyr i wasgaru plaladdwyr ar eu tir.

Cafodd mesurau lletya gorfodol a gyflwynwyd i helpu i ddiogelu adar caeth rhag Ffliw Adar eu codi Ddydd Llun 2il Mai 2022.

Gwnaed y cyhoeddiad gan y Prif Swyddog Milfeddygol yn dilyn adolygiad o’r lefelau risg o heintiad Ffliw Adar i ddofednod, sydd wedi newid o lefel ganolig (gydag ansicrwydd isel) i lefel isel (gydag ansicrwydd uchel), cyn belled â bod rhagofalon bioddiogelwch da yn cael eu rhoi ar waith. 

Mae gofynion bioddiogelwch llymach yn unol â’r Parth Atal Ffliw Adar yn parhau i fod mewn grym, a rhaid i bawb sy’n cadw adar ddal ati i fod yn ddiwyd o ran bioddiogelwch.