Mae Llywodraeth y DU wedi cyhoeddi ei hadroddiad blynyddol ar amaethyddiaeth yn y DU dan y teitl ‘Agriculture in the United Kingdom 2022’.
Mae’r adroddiad a’r crynodeb yn cynnwys nifer o ffeithiau a ffigurau diddorol yn ymwneud â phob dim o strwythur y diwydiant i brisiau anwadal mewnbynnau a chynhyrchion, sut mae amaethyddiaeth yn perfformio o ran ‘amaeth-amgylcheddol’, incwm cyfartalog busnesau fferm, prisiau da byw ac ati.
Mae Heddlu Dyfed Powys wedi adrodd am nifer o achosion o ladrata yng Ngogledd Ceredigion, Powys a’r Gororau.
Maent yn atgoffa ffermwyr o bwysigrwydd bod yn wyliadwrus a sicrhau eu bod yn diogelu eu heiddo a’u cerbydau ac ati. Mae’r Tîm Troseddau Gwledig yn cynnig cyngor ar atal troseddau os oes angen.
Mae Undeb Amaethwyr Cymru wedi mynegi pryder mawr yn dilyn cyhoeddiad a wnaed gan Weinidog Cyllid Cymru, Rebecca Evans, ddydd Mawrth 17eg Hydref 2023, a fydd yn gweld toriadau sylweddol i wariant materion gwledig yng Nghymru.
Mae'r pecyn o fesurau ariannol a gyhoeddwyd yn ddiweddar, sy'n diogelu ac yn cynyddu gwariant ar iechyd a thrafnidiaeth, yn golygu gostyngiad o tua £600 miliwn yng nghyfanswm cyllideb Llywodraeth Cymru; gyda thua £220 miliwn yn dod o gwtogi ar wariant.
Mae aelodau Undeb Amaethwyr Cymru ledled Cymru wedi lleisio eu dicter mawr am y cynllun Cynefin Cymru newydd, ar ôl i gyfrifiadau ddatgelu gostyngiadau enfawr yn y taliadau iawndal y byddent yn eu derbyn am ymgymryd â gwaith amgylcheddol, ac ar ôl dod ar draws gwallau a chamgymeriadau mawr yn y mapiau fferm a gyhoeddwyd yr wythnos diwethaf.
Mae Undeb Amaethwyr Cymru wedi croesawu’r ffaith bod cyflwyno terfyn nitrogen fferm gyfan wedi’i ohirio am y trydydd tro, ac ymrwymiad Llywodraeth Cymru i derfyn nitrogen uwch ar gyfer y flwyddyn nesaf.
Cadarnhaodd cyhoeddiad gan y Gweinidog Materion Gwledig a Gogledd Cymru a’r Trefnydd, Lesley Griffiths, y bydd y terfyn nitrogen fferm gyfan o 170kg yr hectar ar gyfer tail da byw yn cael ei ohirio tan 1af Ionawr
Mae Undeb Amaethwyr Cymru wedi ysgrifennu at y Gweinidog Gwladol (Y Gweinidog Bioddiogelwch a Materion Morol a Gwledig), y Gwir Anrhydeddus Arglwydd Beynon, yn gofyn bod newidiadau yn y ddeddfwriaeth ar ymosod ar dda byw’n cael eu cadarnhau yn araith y Brenin ym mis Tachwedd, yn dilyn y tro pedol gyda’r Bil Anifeiliaid a Gedwir yn yr haf.
Mae Undeb Amaethwyr Cymru wedi amlinellu sut y gall opsiynau amgen i blannu coed sicrhau gostyngiadau cyfwerth mewn allyriadau, gan hefyd sicrhau ystod eang o fuddion, a hynny yng nghynhadledd Plaid Cymru, a gynhaliwyd ddydd Gwener 6ed a dydd Sadwrn 7fed Hydref 2023, yn Aberystwyth.
Milfeddygon yn mynd ar streic yng Ngogledd Iwerddon
Mae milfeddygon sy’n gweithio i Adran Amaeth, Yr Amgylchedd a Materion Gwledig (DAERA) Gogledd Iwerddon yn bwriadu mynd ar streic am 5 diwrnod o 30ain Hydref, i brotestio am gyflogau isel.
Ar 21ain Gorffennaf 2023, cyhoeddwyd cynllun amaeth-amgylcheddol interim i gynnal a chynyddu'r arwynebedd o dir cynefin sydd o dan fesurau rheoli ledled Cymru.
Bydd y cynllun newydd, Cynefin Cymru, yn cynnig cymorth amgen i bob ffermwr cymwys, gan gynnwys ffermwyr Glastir Uwch, Tir Comin ac Organig pan ddaw eu contractau i ben ar 31 Rhagfyr 2023.
Mae straen newydd o’r feirws Tafod Glas, sef BTV3, yn lledaenu’n gyflym ar hyn o bryd yn yr Iseldiroedd a Gogledd Ewrop. Mae arwyddion clinigol y straen newydd hwn yn dangos ei fod yn seroteip llawer cryfach na straeniau blaenorol; gyda’r gyfradd marwolaethau ymhlith defaid mor uchel â 30-50%, yn dibynnu ar y lleoliad a’r amrywiolyn.
O fis Rhagfyr, bydd gofyn i lawer o ffermwyr yng Nghymru gael eu milfeddyg i arwyddo datganiad milfeddygol, yn ardystio bod anifeiliaid wedi cael ymweliadau gwirio iechyd a bioddiogelwch rheolaidd (blynyddol) gan filfeddyg.
O 13eg Rhagfyr, bydd gofyn cael Rhif Ardystiad Milfeddygol (VAN) ar y dystysgrif ardystiad milfeddygol i fynd gydag anifeiliaid a sgil-gynhyrchion anifeiliaid sydd i’w hallforio.
Ers 17eg Hydref mae’r defnydd o faglau a thrapiau glud fel ei gilydd yn anghyfreithlon yng Nghymru. Dyma’r gwaharddiad cyntaf o’i fath yn y DU. Mae’r gwaharddiad yn dod i rym dan Ddeddf Amaethyddiaeth (Cymru).
Mae’r gwaharddiad ar y defnydd o faglau yn ymrwymiad dan y Rhaglen Lywodraethu. Mae Llywodraeth y DU wedi deddfu ar gyfer gwaharddiad rhannol yn unig yn Lloegr.
Hyd yn hyn mae perchnogion buchesi dan gyfyngiadau TB wedi gorfod gwneud cais i APHA am drwydded benodol i symud gwartheg bob tro roedden nhw am werthu gwartheg i Uned Besgi Gymeradwy (AFU), un ai’n uniongyrchol, neu drwy Arwerthiant Arbennig Cymeradwy ar gyfer gwartheg dan gyfyngiadau TB (“marchnad oren”).
Mae arolwg yn cael ei gynnal gan Fera Science Ltd a DEFRA i bennu’r effeithiau ariannol a gafodd yr achosion o ffliw adar rhwng Hydref 2021 a Medi 2022 ar ddeiliaid adar y DU.
Mae gwneuthurwyr Asulox (cynhwysyn actif Asulam), UPL Ltd, wedi cyhoeddi y byddant yn rhoi’r gorau i wneud unrhyw waith pellach ar ateb parhaol a fyddai’n caniatáu defnydd o Asulam yn y dyfodol.
Yn gynharach y mis hwn, ymunodd UAC â nifer o ffermwyr, milfeddygon ac academyddion i wrando ar ddarlith gan yr ymgyrchydd gwrth-ddifa pybyr, Syr Brian May, ar ddulliau amgen o reoli TB Gwartheg.
Roedd y ddarlith, a gynhaliwyd gan Ganolfan Rhagoriaeth TB Gwartheg Sêr Cymru ym Mhrifysgol Aberystwyth, yn amlinellu prosiect TB Gwartheg hirdymor a gynhaliwyd ar fferm a noddir gan Brian May, yn Ne Dyfnaint.
Mae astudiaeth a ryddhawyd gan Beef & Lamb New Zealand (B+LNZ), sef corff hyrwyddo cig y wlad, wedi dangos bod niferoedd y mamogiaid yno wedi gostwng 1% hyd yn hyn yn 2023. Mae hyn yn dilyn gostyngiad o 5.2% yn y niferoedd yn 2022. Mae B+LNZ yn honni mai’r hyn sy’n bennaf gyfrifol am y gostyngiad hwn yw arwynebedd y tir ffermio sy’n cael ei brynu er mwyn plannu coed i wrthbwyso allyriadau carbon.
Mae B+LNZ eisoes wedi cyhoeddi adroddiad yn dadansoddi tir ffermio, a ddangosodd bod 200,000ha o dir ffermio wedi’i werthu i blannu coedwigoedd dros y pum mlynedd diwethaf. Mae B+LNZ hefyd yn disgwyl y bydd 88,000ha pellach yn cael eu plannu eleni. Mae llawer o’r tir a werthwyd yn berchen i gwmnïau tramor erbyn hyn.
Mae Undeb Amaethwyr Cymru’n croesawu’r cyhoeddiad am yr oedi mewn perthynas â’r penderfyniad i gyflwyno trwyddedau i ryddhau adar hela yng Nghymru.
Roedd yr ymgynghoriad gan Cyfoeth Naturiol Cymru’n cynnig ychwanegu ffesantod cyffredin a phetris coesgoch at Atodlen 9 o Ddeddf Bywyd Gwyllt a Chefn Gwlad 1981, a fyddai wedi arwain at gyflwyno trwyddedau ar gyfer tymor saethu 2024/2025.
Yn ôl yr adroddiadau, mae cwmni cludo Lloyd Fraser, sydd wedi’i leoli yn Rugby, wedi mynd i ddwylo’r gweinyddwyr, ac wedi colli ei drwydded i weithredu.
Wedi’i ddisgrifio fel un o gludwyr llaeth swmp mwyaf y DU, gyda safleoedd yn Ninbych, Llanymynech a Phont-y-pŵl, mi fydd methiant y busnes yn effeithio ar ardaloedd ar draws gogledd a dwyrain Cymru, a thros y ffin yn Lloegr.
Daeth adroddiadau i law am fethiant y cludwr i gasglu llaeth ar 22ain Medi, gyda rhai sy’n cyflenwi llaeth i Arla, Muller, Meadow ac eraill yn cael eu heffeithio.
Gohirio gwiriadau ffin ar fewnforion am y pumed tro
Mae llywodraeth y DU wedi cyhoeddi bod gwiriadau ffin ar fwydydd a chynnyrch ffres ar ôl Brexit wedi’u gohirio am y pumed tro.
Tra bod gwiriadau trylwyr yn eu lle ers 1af Ionawr 2021 ar fwydydd a allforir o’r DU i’r UE, y bwriad oedd cyflwyno gwiriadau tebyg ar gynnyrch bwyd a fewnforir o’r UE o 1af Ebrill 2021.
Ar 21ain Gorffennaf 2023, cyhoeddwyd cynllun amaeth-amgylcheddol interim i gynnal a chynyddu'r arwynebedd o dir cynefin sydd o dan fesurau rheoli ledled Cymru.
Bydd y cynllun newydd, Cynefin Cymru, yn cynnig cymorth amgen i bob ffermwr cymwys, gan gynnwys ffermwyr Glastir Uwch, Tir Comin ac Organig pan ddaw eu contractau i ben ar 31 Rhagfyr 2023.
Dyma amcanion cynllun Cynefin Cymru:
Mae Undeb Amaethwyr Cymru (UAC) unwaith eto am gydnabod unigolyn sydd wedi gwneud cyfraniad eithriadol i ddatblygiad y diwydiant llaeth, ac sydd wedi dod yn rhan annatod o’r diwydiant llaeth yng Nghymru.
I gydnabod unigolyn o’r fath, mae’r Undeb am gael enwebiadau ar gyfer gwobr UAC am Gyfraniad Eithriadol i’r Diwydiant Llaeth yng Nghymru. Cyhoeddir yr enillydd, a gwneir y cyflwyniad yn Sioe Laeth Cymru eleni ar 24ain Hydref 2023.
I gyrraedd allyriadau Sero Net erbyn 2050, mi fydd angen cyfuniad o leihau allyriadau a thynnu carbon.
I nifer o ffermwyr mae hyn yn golygu canolbwyntio ar leihau allyriadau eu busnesau eu hunain, cynnal archwiliadau carbon, gweithio gyda’u cadwyn gyflenwi, gwella effeithlonrwydd y cynhyrchu, ac atafaelu mwy o garbon ar y fferm.
Mae Llywodraeth Cymru wedi diweddaru’r rhestr o gwestiynau cyffredin ynghylch tenantir mewn perthynas â Rheoliadau Adnoddau Dŵr (Rheoli Llygredd Amaethyddol) (Cymru) 2021:
https://www.llyw.cymru/rheoliadau-adnoddau-dwr-rheoli-llygredd-amaethyddol-cymru-2021-tenantir-cwestiynau-cyffredin
Atgoffir aelodau UAC bod modd iddynt gael ymgynghoriad 30 munud rhad ac am ddim gyda Davis Meade Property Consultants, sy’n arbenigo ym maes tenantiaeth amaethyddol.
Mae Cyswllt Ffermio yn gallu paru ffermwyr a thirfeddianwyr sydd am gamu’n ôl o’r diwydiant gyda newydd-ddyfodiaid sy’n chwilio am gyfle i gychwyn ffermio yn annibynnol.
Mae’n tywys pobl ar y ddwy ochr drwy’r camau allweddol sydd angen eu cymryd i ganfod partner busnes posib. Mae'r pecyn cymorth yn cynnig gwasanaeth paru, mentora, cynllun busnes a chyngor cyfreithiol i ddarparu arweiniad ar bob cam o sefydlu menter ar y cyd.
Cyhoeddodd Llywodraeth Cymru fod allforion y diwydiant bwyd a diod yng Nghymru wedi cynyddu o £157 miliwn rhwng 2021 a 2022, sef cynnydd o 24.5%.
Mae hwn yn gynnydd canrannol uwch na’r DU gyfan, a dyfodd o 21.6%. Cig a chynnyrch cig oedd y categori gwerth uchaf, ar £265 miliwn, sef cynnydd o 42% ers 2021, ac yna grawnfwyd a pharatoadau grawnfwyd, a gododd 16% i £160 miliwn.
Adroddodd Hybu Cig Cymru hefyd fod allforion cig dafad ffres ac wedi’i rewi o’r DU wedi perfformio’n dda yn ystod chwe mis cyntaf 2023, gan gofnodi cynnydd o 14% o un flwyddyn i’r llall – tra bod mewnforion wedi gostwng yn sylweddol.
Mae Undeb Amaethwyr Cymru wedi disgrifio’r oedi parhaus gyda’r gwiriadau ar fwyd sy’n croesi’r ffin ar ôl Brexit fel un sy’n peri dryswch. Mae penderfyniad ymddangosiadol Llywodraeth y DU i ddal ati i ganiatáu i fewnforion o’r UE i osgoi gwiriadau yn ergyd i nifer o gynhyrchwyr y DU, ac yn mynd yn groes i’r graen yn nhermau gallu’r DU i negodi gwelliannau a fyddai’n helpu allforwyr y DU.
Er bod gwiriadau trylwyr wedi bod yn eu lle ar gyfer allforion bwyd o’r DU i’r UE ers 1af Ionawr 2021, y bwriad oedd cyflwyno gwiriadau tebyg ar fewnforion bwyd o’r UE o 1af Ebrill 2021, yn dilyn cyfnod pontio i ganiatáu i fewnforwyr addasu i ymadawiad y DU o Farchnad Sengl yr UE.
Adroddwyd bod yna bryder y bydd y gwiriadau ychwanegol ar nwyddau a fewnforir yn gwthio prisiau a chwyddiant tanwydd i fyny.
Yn ystod cyfarfod diweddar o Bwyllgor Llaeth a Chynnyrch Llaeth Undeb Amaethwyr Cymru, roedd y mynychwyr yn teimlo y byddai Rheoliadau Ymrwymiadau Masnachu Teg (Llaeth) Cymru yn hybu’r arferion da y mae nifer o fusnesau prynu llaeth yng Nghymru a ledled y Deyrnas Unedig wedi’u datblygu a’u gweithredu ers cyflwyno’r Cod Llaeth Gwirfoddol yn 2012.
Croesewir y ffaith bod y rheoliadau hyn yn cael eu cyflwyno i atal busnesau prynu llaeth di-egwyddor rhag camddefnyddio’u sefyllfa, ac ecsbloetio ffermwyr llaeth gyda phenderfyniadau busnes dan din, a chontractau gyda mannau gwan.
Mae Undeb Amaethwyr Cymru wedi croesawu adborth positif gan Brif Weinidog Cymru, Mark Drakeford, ar nifer o faterion a godwyd gydag ef yn ystod cyfarfod yn Sioe Frenhinol Cymru.
Codwyd nifer o faterion gwahanol oedd yn peri pryder i’r diwydiant gyda’r Prif Weinidog.
Cafwyd trafodaeth helaeth ar y Cynllun Ffermio Cynaliadwy (SFS) a’r targed plannu coed o 10%.
Mae mynd i’r afael â’r ‘anghyfiawnder ynni’ a wynebir gan gymunedau a busnesau ffermio yn un o’r prif heriau a wynebir gan economi cefn gwlad Cymru ar hyn o bryd, yn ôl panel o arbenigwyr a gasglwyd ynghyd gan Undeb Amaethwyr Cymru (UAC).
Mae angen gwneud mwy i sicrhau bod y rhwystrau presennol a wynebir gan nifer fawr o ffermwyr sydd am fuddsoddi mewn prosiectau ynni adnewyddadwy bach yn cael eu chwalu, megis cyfyngiadau cynllunio a phrinder capasiti grid. Dywedodd y Gweinidog sy’n gyfrifol am Ynni, Julie James AC wrth y panel fod camau wedi’u cymryd i hwyluso’r broses gyda chynllun Llywodraeth Cymru ‘Cymru’r Dyfodol’.
Y mis diwethaf, cyhoeddodd Defra dro pedol ar gynlluniau dadleuol a fyddai wedi arwain at gyflwyno gorfodaeth i osod labeli lles anifeiliaid ar gynnyrch bwyd. Daw’r cam hwn yn dilyn beirniadaeth lem o du’r diwydiant, gan gynnwys sefydliadau megis UAC.
Yn y bôn, byddai’r cynigion wedi cysylltu canlyniadau lles â’r dull o gynhyrchu, ac yn ôl Defra, wedi rhoi ‘mwy o eglurder’ i ddefnyddwyr am safonau lles y cynnyrch.
Roedd y camau nesaf ar gyfer llywodraethu Rhaglen Dileu TB Cymru ar frig yr agenda pan gwrddodd staff a swyddogion Undeb Amaethwyr Cymru â’r Gweinidog Materion Gwledig, Lesley Griffiths, yn Sioe Frenhinol Cymru.
Cafodd y swyddogion drafodaeth gadarnhaol gyda’r Gweinidog am y rhan y bydd y diwydiant yn ei chwarae o fewn polisïau rheoli TB yn y dyfodol yng Nghymru. Ail-bwysleisiodd UAC nifer o’r pryderon a amlinellwyd ganddi yn ei hymateb i’r rhaglen ddiwygiedig ar gyfer dileu TB yng Nghymru, ac roedd yn falch bod Llywodraeth Cymru wedi ail-ddatgan ei hymrwymiad i weithio mewn partneriaeth ar y rhaglen reoli yn y dyfodol.
Allyriadau Nwyon Tŷ Gwydr yn is ar gyfer cig coch Cymru na gweddill y DU
Mae astudiaeth wedi dangos bod allyriadau Nwyon Tŷ Gwydr mentrau cig coch yng Nghymru yn is na’r meincnod ar gyfer ffermydd tebyg ledled y DU.
Datgelodd Cyswllt Cymru, a gynhaliodd yr astudiaeth, fod y canlyniadau’n dangos bod allyriadau Nwyon Tŷ Gwydr cig eidion 17% yn is na meincnod yr ucheldir a 5.7% yn is na meincnod yr iseldir.
Mae Undeb Amaethwyr Cymru (UAC) wedi cydnabod dau unigolyn am eu gwasanaethau i amaethyddiaeth yn Sioe Frenhinol Cymru.
Yn derbyn y wobr allanol am wasanaeth i amaethyddiaeth oedd yr Uwch Ddarlithydd mewn Gwyddorau Naturiol ym Mhrifysgol Bangor, Dr Prysor Williams. Cyflwynwyd gwobr fewnol UAC am wasanaethau i amaethyddiaeth i Margaret Shepherd, a wasanaethodd yr Undeb am dros ddeugain mlynedd.
Mae dau gynllun Creu Coetir ar agor ar hyn o bryd a byddant yn cau ar 15fed Medi 2023. Y ddau gynllun yw’r Grant Creu Coetir a Grantiau Bach – Creu Coetir.
Gwnaed newidiadau i’r ddau gynllun ar gyfer y ffenestr hon, gan gynnwys :
Mae Swyddfa’r Prif Swyddog Milfeddygol yn Llywodraeth Cymru a’r Asiantaeth Iechyd Anifeiliaid a Phlanhigion (APHA) yn cynnal cyfres o weminarau ar Ffliw Adar Hynod Bathogenaidd (HPAI) yng Nghymru.
Bydd y gyfres o weminarau yn:
Mae Cydffederasiwn y Diwydiannau Amaethyddol (AIC) yn rhybuddio ffermwyr y bydd gofyn cael cerdyn adnabod â llun i brynu amoniwm nitrad sy’n cynnwys dros 16% o nitrogen o 1af Hydref 2023 ymlaen.
Mae newidiadau i’r gyfraith wedi ychwanegu sylweddau newydd at y rhestr o ragsylweddion ffrwydrol a gwenwynau, ac mae hyn yn berthnasol i gyfansoddion, blendiau a chymysgeddau megis gwrtaith NPK sy’n cynnwys amoniwm nitrad sydd uwchlaw’r trothwy nitrogen.
Mae Cyswllt Ffermio’n cynnig cymorthfeydd awr o hyd, un ai’n ddigidol neu dros y ffôn, i ddarparu arweiniad penodol i fusnesau fferm.
Mae’r cymorthfeydd yn ymdrin ag amrywiaeth eang o bynciau o dan Busnes, Da Byw a Thir.
Mae’r meini prawf ar gyfer y cymorthfeydd a’r clinigau un i un fel a ganlyn:
Mae trydydd digwyddiad Arloesi ac Arallgyfeirio Cymru Cyswllt Ffermio’n cael ei gynnal ar 21ain Medi ar Faes Sioe Frenhinol Cymru.
Bydd y digwyddiad yn cynnig cymorth a chyngor drwy gymorthfeydd un i un, gweithdai a seminarau ar nifer o bynciau sy’n gysylltiedig ag amaethyddiaeth, gan gynnwys arloesi, arallgyfeirio, da byw, cynaliadwyedd, a newid eich ffordd o feddwl a gweithio.
Mae Undeb Amaethwyr Cymru wedi croesawu’r cynnydd a wnaed wrth ddylunio’r Cynllun Ffermio Cynaliadwy (SFS) – ond yn dweud bod y cynllun mewn cyfnod tyngedfennol a fydd yn penderfynu a yw’n addas i’r diben, neu’n creu rhwystrau mawr i’r diwydiant ac yn eithrio nifer fawr o ffermwyr.
Mewn datganiad a wnaed gerbron y Senedd ar 11eg Gorffennaf, cyhoeddodd y Gweinidog Materion Gwledig, Lesley Griffiths, fod tri adroddiad wedi’u cyhoeddi – dau yn ymdrin â chanfyddiadau’r broses ‘gyd-ddylunio’, ac un yn rhoi ymateb Llywodraeth Cymru – gan ddweud wrth y Senedd y byddai dull graddol o gyflwyno’r cynllun newydd o 2025 yn cael ei ystyried, i osgoi newidiadau ar raddfa fawr ar unwaith.
Y peth pwysicaf yw sicrhau bod y cynllun hwn yn hygyrch ac yn gweithio i bob fferm. Mae hynny’n cynnwys y cyfnod pontio i’r cynllun newydd, felly mae unrhyw gamau a gymeririr i wneud y broses honno’n fwy hwylus i ffermwyr i’w croesawu.
Mae gan Undeb Amaethwyr Cymru dîm llywyddol newydd wrth y llyw, i arwain y sefydliad yn ei Genhadaeth i sicrhau bod yna ffermydd teuluol ffyniannus, cynaliadwy yng Nghymru.
Yn ymuno â’r Llywydd newydd, Ian Rickman, ar y brig y mae’r ffermwr llaeth o Sir Benfro, Dai Miles fel Dirprwy Lywydd; y ffermwr cig eidion a defaid o Ogledd Cymru, Alun Owen fel Is-lywydd Gogledd Cymru; y ffermwr cig eidion a defaid o Sir Forgannwg, Brian Bowen, fel Is-lywydd De Cymru, a’r ffermwr defaid o Geredigion, Anwen Hughes, fel Is-lywydd Canolbarth Cymru.
Tyfodd Dai Miles i fyny yn Felin-fach a mynychodd Ysgol Gyfun Aberaeron. Heb fod yn perthyn i deulu ffermio, dechreuodd Dai ei yrfa ffermio drwy fynychu Coleg Amaethyddol Cymru yn Aberystwyth, lle cafodd Ddiploma Cenedlaethol mewn Amaethyddiaeth a chwblhau blwyddyn rhyng-gwrs yn Godor Nantgaredig.
Mae Undeb Amaethwyr Cymru (UAC) wedi dweud y bydd cyhoeddiad Llywodraeth Cymru na fydd cytundebau prif ffrwd Glastir yn cael eu hymestyn yn achosi pryderon mawr ar draws y diwydiant o ran y goblygiadau i fusnesau fferm a’r ymarferoldeb o ddylunio a chyflwyno cynllun newydd dros gyfnod o ychydig fisoedd yn unig.
Cyhoeddodd Llywodraeth Cymru ddydd Gwener (21 Gorffennaf) na fyddai cytundebau Glastir Uwch, Tir Comin Glastir a Glastir Organig yn cael eu hymestyn y tu hwnt i fis Rhagfyr eleni, ac y byddai holl ffermwyr Cymru yn cael cynnig ymuno â chynllun fferm gyfan 12 mis yn canolbwyntio ar dir cynefin.
Ar hyn o bryd mae gan Gymru tua 3,000 o ffermydd yn y cytundebau amgylcheddol hyn a fydd nawr yn dod i ben ymhen ychydig fisoedd. Mae rhai o’r rheiny wedi bod mewn cytundebau o’r fath ers deng mlynedd ar hugain, a bydd pob un wedi newid eu harferion ffermio a niferoedd stoc i ymdopi â rheolau’r cynllun.
Roedd yr ansicrwydd y mae’r diwydiant ffermio yng Nghymru’n ei wynebu a pha gymorth sydd ei angen gan y Llywodraeth ar frig yr agenda, pan gwrddodd Undeb Amaethwyr Cymru â’r Ysgrifennydd Gwladol David TC Davies yn Llundain yn ddiweddar.
Mae cynllun arwyddocaol a fydd yn gosod y mecanwaith talu ar gyfer y diwydiant yn y dyfodol, sef y Cynllun Ffermio Cynaliadwy, yn cynnig cyfle i gefnogi’r sector, os derbynnir y pecyn ariannu cywir gan San Steffan. Wrth drafod y Cynllun Ffermio Cynaliadwy sydd ar droed, pwysleisiodd swyddogion UAC ei bod hi’n hanfodol bwysig bod Llywodraeth Cymru’n dylunio cynllun sydd wir yn gweithio i bob fferm yng Nghymru, ond ei bod hi hefyd yn hanfodol bod y gyllideb ar gael i gyflenwi’r cynllun.
Rhaid i Lywodraeth y DU ariannu ei haddewidion a dangos ei hymrwymiad i amaethyddiaeth yng Nghymru drwy ddarparu’r cyllid angenrheidiol o 2025, y tu allan i Fformiwla Barnett.
Cynnydd yn y lefelau cynhyrchu da byw yn fyd-eang dros y ddegawd nesaf
Disgwylir y bydd lefelau cynhyrchu da byw yn fyd-eang yn cynyddu 1.3% bob blwyddyn dros y ddegawd nesaf, yn ôl adroddiad gan Sefydliad Bwyd ac Amaeth (FAO) y Cenhedloedd Unedig.
Mae’r twf rhagamcanol hyd at 2032 yn arafach na’r hyn a welwyd yn y blynyddoedd diwethaf a disgwylir y bydd tua hanner y twf yn gig dofednod.
Disgwylir y bydd yr allyriadau nwyon tŷ gwydr yn cynyddu o hanner y twf rhagamcanol o ran cynnyrch, sy’n arwydd o gwymp sylweddol yn nwyster carbon y broses o greu cynnyrch amaethyddol.
Mae UAC yn cynnal nifer o seminarau yn ystod 4 diwrnod Sioe Frenhinol Cymru a gwahoddir pawb i’w mynychu. Dewch i ymuno â ni ym Mhafiliwn UAC ar faes y Sioe Fawr. Mae’r seminarau fel a ganlyn:-
Bore Llun (11am-12pm) – Holi ac Ateb – Rheoliadau Adnoddau Dŵr NVZ
Dewch i glywed gennym a ble rydyn ni arni o ran y rheoliadau, gan gynnwys cynrychiolwyr o ADAS a Kebek.
Mae Cyswllt Ffermio am benodi 10 ffermwr i sefydlu Grŵp Llywio Ffermwyr i helpu i siapio dyfodol y rhaglen cyn dechrau cyflwyno’r Cynllun Ffermio Cynaliadwy.
Fel rhan o’r grŵp, bydd cynrychiolwyr yn cael cyfle i roi adborth ar y gwasanaethau a ddarperir gan Cyswllt Ffermio, gan awgrymu ffyrdd o gyrraedd mwy o fusnesau ffermio yn y dyfodol.
